Chociaż szczepienia na COVID-19 trwają w Polsce dopiero od grudnia 2020 roku, to już zanotowano pierwsze niepożądane odczyny poszczepienne. Z pewnością będzie ich więcej, bo faza szczepień populacyjnych dopiero się rozpoczyna. Czy jednak mamy się czego obawiać, co oznacza NOP i czy będzie można liczyć na rekompensatę za NOP po szczepionce na COVID-19? Wyjaśniamy.
tak, ale ufam naukowcom i zamierzam się zaszczepić
31%
nie, nie mam takich obaw
17%
tak i dlatego nie zamierzam się szczepić
28%
mam wątpliwości i nie wiem jeszcze, czy zdecyduję się na szczepienie
24%
NOP to niepożądany odczyn poszczepienny, wszyscy się go boją, ale nie każdy wie o nim tyle, ile należy. Czym jest i jak często występuje?
Zaburzenie stanu zdrowia, które wystąpiło w okresie czterech tygodni po podaniu szczepionki - to oficjalna definicja niepożądanego odczynu poszczepiennego (NOP).
- Zgodnie z ustawą o chorobach zakaźnych - NOP, czyli niepożądany odczyn poszczepienny, to "niepożądany objaw chorobowy pozostający w związku czasowym z wykonanym szczepieniem ochronnym". W większości przypadków takie objawy mają charakter błahy, najczęściej w postaci bólu, obrzęku lub zaczerwienienia w miejscu podania szczepionki, gorączki, bólu mięśni, senności, biegunki, a nawet wymiotów. Takie objawy przemijają po 2-3 dniach nawet bez leczenia, łagodzą je proste leki przeciwzapalne, gdyż w swej istocie są to objawy działania układu odpornościowego. Przypomnę, że szczepimy, podając antygeny wirusowe lub bakteryjne właśnie po to, aby nasz układ odpornościowy zabrał się do pracy i "przetworzył" je na przeciwciała, jakąś odporność poszczepienną. Ból, obrzęk, gorączka czy senność to objawy pracującego układu odpornościowego, niepożądane, ale spodziewane, błahe w porównaniu do zagrożenia, jakie niesie ze sobą samo zakażenie i choroba - mówi dr hab. Tomasz Smiatacz, kierownik Kliniki Chorób Zakaźnych GUMed.Jak przekonuje, każdy z nas reaguje nieco inaczej, zarówno na infekcję, jak i na szczepienie. Najbardziej niepokoją nas jednak ciężkie reakcje, które mogą zagrozić życiu osoby szczepionej.
- Najgroźniejszy jest tu wstrząs anafilaktyczny. Takie reakcje są często nie do przewidzenia, wynikają z "niestandardowego" sposobu działania naszego układu odpornościowego, na szczęście zdarzają się bardzo rzadko, rzadziej niż raz na sto tysięcy dawek szczepionki, a wstrząs anafilaktyczny występuje rzadziej niż raz na milion dawek. Dodam, że każdy punkt prowadzący szczepienia musi być przygotowany na wystąpienie takiej reakcji - dzięki temu jak dotąd na świecie, o ile wiem, jeszcze nikt nie zmarł w wyniku podania szczepionki. Dlatego też lekarze kwalifikujący do szczepień pytają o wystąpienie w przeszłości reakcji anafilaktycznych na składniki szczepionki i konieczne jest odczekanie 15-30 minut po szczepieniu w punkcie szczepień, taka reakcja występuje natychmiast albo wcale - zaznacza prof. Smiatacz.Wyjaśnia też, że dostępne szczepionki przeciwko COVID-19 nie zawierają typowych alergenów, jak antybiotyki, białko jaja kurzego, lateks czy drożdże.
- Z dotychczasowych obserwacji wynika, iż reakcje anafilaktyczne po szczepieniu przeciwko COVID-19 występują częściej u kobiet, a ogólnie odczyny poszczepienne są łagodniejsze u seniorów - dodaje.Oceną reakcji zajmuje się lekarz, który ma obowiązek zgłaszania niepożądanych odczynów poszczepiennych. Pacjenci mogą również je zgłaszać poprzez formularz dostępny na stronie Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych.
- Dodam, że porównując ryzyko związane ze szczepieniem i ryzyko następstw po zachorowaniu na COVID-19, należy pamiętać, że w Polsce ryzyko zgonu po zachorowaniu na potwierdzony objawowy COVID-19 wynosi ok. 3 proc., a sumaryczne ryzyko zgonu na świecie w wyniku zakażenia COVID-19, włączając w to osoby zakażone bezobjawowo, wynosi ok. 0,3 proc. Wnioski z takiego porównania każdy powinien wyciągnąć samodzielnie i na własną odpowiedzialność - podsumowuje konsultant wojewódzki chorób zakaźnych.Badania kliniczne
W przypadku preparatu Comirnaty, czyli szczepionki przeciw COVID-19 firmy Pfizer, niepożądane odczyny poszczepienne, jakie pojawiły się podczas badań klinicznych, zostały opisane w ulotce.
- Bezpieczeństwo stosowania produktu leczniczego Comirnaty oceniano u osób w wieku 16 lat i starszych w dwóch badaniach klinicznych, w których brało udział około 21 744 uczestników, którzy otrzymali co najmniej jedną dawkę produktu leczniczego Comirnaty. (...) Najczęściej występującymi działaniami niepożądanymi u uczestników w wieku 16 lat lub starszych były: ból w miejscu wstrzyknięcia (>80 proc.), zmęczenie (>60 proc.), ból głowy (>50 proc.), ból mięśni i dreszcze (>30 proc.), ból stawów (>20 proc.), gorączka i obrzęk w miejscu wstrzyknięcia (>10 proc.). Działania te miały zazwyczaj nasilenie łagodne lub umiarkowane oraz ustępowały w ciągu kilku dni od podania szczepionki. Nieco mniejsza częstość występowania zdarzeń reaktogenności była związana z bardziej podeszłym wiekiem.Na występowanie niepożądanych odczynów poszczepiennych wpływ może mieć działanie szczepionki (indywidualna reakcja organizmu na podany preparat), błąd szczepienia (nieprzestrzeganie zaleceń technologicznych przy produkcji, złe przechowywanie i nieodpowiednie podawanie preparatów), a także współistnienie objawów i chorób (objawy chorób mogą pojawić się tym samym czasie/okresie co podanie preparatu).
378 niepożądanych odczynów poszczepiennych w kraju
Ostatnie dane na rządowej stronie na temat niepożądanych odczynów poszczepiennych po szczepieniach przeciw COVID-19 pochodzą z 26.01.2021 r. (stan na 27.01). Według nich od pierwszego dnia szczepienia (27.12.2020 r.) do Państwowej Inspekcji Sanitarnej zgłoszono 494 niepożądane odczyny poszczepienne, z czego 416 miało charakter łagodny - czyli zaczerwienienie oraz krótkotrwała bolesność w miejscu wkłucia.
35 ze wszystkich dotychczasowych NOP to przypadki z woj. pomorskiego.W raporcie NOP z 23 stycznia znalazła się informacja, że 20 stycznia w Oleśnicy odnotowano zgon mężczyzny. W opisie tej informacji wskazano, że pacjent miał: "gorączkę, spadek ciśnienia tętniczego, tachykardię, trzy razy wzywano ZRM (Zespół Ratownictwa Medycznego - PAP)". Zaznaczono, że pacjenta nie hospitalizowano, nastąpiło zatrzymanie krążenia, a w konsekwencji zgon.
- Nie ma obecnie potwierdzenia, by śmierć była spowodowana przez COVID-19 - powiedział PAP rzecznik Ministerstwa Zdrowia Wojciech Andrusiewicz. - Mówimy na razie o pewnym zbiegu czasowym zgonu i szczepienia. Czekamy na ostateczną weryfikację przez lekarza - wyjaśnił.Podkreślił jednocześnie, że pacjent był osobą "bardzo schorowaną".
Czytaj też:
Szczepienia COVID-19. Wstrząs anafilaktyczny jedną z podstaw do odszkodowania
Wstrząs anafilaktyczny jedną z podstaw do odszkodowania
- O odszkodowanie za działanie niepożądane szczepionek przeciw COVID-19 będą mogły ubiegać się osoby hospitalizowane przynajmniej 14 dni lub te, które doznają wstrząsu anafilaktycznego - informował Adam Niedzielski, minister zdrowia. Świadczenie kompensacyjne - według przedstawionych szacunków - będzie wahało się w przedziale od 10 tys. zł - w przypadku minimalnego progu 14 dni hospitalizacji, aż do 100 tys. zł. Wnioski o wypłatę świadczenia kompensacyjnego będzie można składać do Rzecznika Praw Pacjenta. Decyzja wydana będzie w ciągu 60 dni.
Czytaj też:
Trwa walka z fake newsami o szczepionce na COVID-19
85 mln dawek szczepionki przeciw COVID-19
Jak poinformował w środę, 27.01, premier Mateusz Morawiecki we wpisie w mediach społecznościowych, Polska kupiła 85 mln dawek szczepionki przeciw COVID-19 w ramach unijnych mechanizmów.
- Zakontraktowana liczba pozwoli zaszczepić nawet 50 mln pacjentów. Tempo szczepień zależy od dostaw kolejnych dawek - poinformował premier. - Polska wykorzystuje wszystkie dawki szczepionki, które do nas docierają. To, jak szybko będzie przebiegał proces szczepień, zależy przede wszystkim od dostępności szczepionek i jej dostaw, które gwarantuje producent. W ramach przygotowanego przez nas systemu moglibyśmy wykonywać znacznie więcej szczepień. Problemem jest dostępność dawek, z czym borykają się wszystkie państwa Unii Europejskiej. Łącznie Polska zamówiła 85 mln dawek szczepionki - z czego 25 mln z puli dawek dodatkowych - wskazano w komunikacie.Od końca grudnia dostarczana do Polski jest szczepionka mRNA opracowana przez firmy Pfizer i BioNTech (Comirnaty/BNT162), a od zeszłego tygodnia tego samego rodzaju preparat firmy Moderna.
Dodatkowo niebawem powinna pojawić się wektorowa szczepionka firmy AstraZeneca.
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii. 
Filmy