Wszyscy zgadzają się, że pandemia doprowadziła do ograniczenia dostępności świadczeń i znacząco pogorszyła kondycję zdrowotną społeczeństwa. Jak interpretować jednak fakt, że przez dwa lata w ramach Programu Profilaktyka 40 Plus przebadało się 2,5 mln z 20 mln pacjentów? Niestety w innych obszarach profilaktyki nie jest lepiej - na Pomorzu jedynie 13 proc. kobiet skorzystało z profilaktyki raka szyjki macicy, a to i tak lepiej niż średnia krajowa.
nie i nie mam zamiaru
17%
Polska profilaktyką nie stoi. Od lat nasz kraj boryka się z bardzo niską zgłaszalnością na badania, które zarówno w krótszej, jak i dłuższej perspektywie, ratują życie pacjentów. Wiedzą to szczególnie mieszkańcy krajów Europy Północnej, gdzie zdecydowana większość społeczeństw bada się regularnie. W Polsce natomiast pacjenci na diagnostykę umawiają się zdecydowanie za późno, często dopiero wtedy, kiedy pojawią się badania.
- U nas to nie działa i wydaje się, że jeszcze długo tego nie zmienimy. To mentalność, kultura i pewna higiena życia, dbania o siebie. Mamy przecież taki sam dostęp do informacji, wiemy, że w medycynie zawsze liczy się czas. Coś jednak sprawia, że nie stawiamy się na badania. Jeśli ktoś mówi, że "dostał raka", to znaczy, że ten nowotwór rozwijał się już od miesięcy czy nawet lat, a my uchwyciliśmy jedynie moment, kiedy zmiany dawały już objawy. Niestety pacjenci często "olewają" profilaktykę - słyszymy w gdańskiej przychodni POZ.
Przez dwa lata jedynie 2,5 mln osób skorzystało z badań
Jako przykład może tu posłużyć program Profilaktyka 40 Plus, który jest skierowany do wszystkich osób powyżej 40 roku życia. W Polsce mamy ich około 20 mln. Na badania stawiło się do tej pory 2,5 mln, a projekt jest realizowany prawie dokładnie od roku. Przypomnijmy, że program miał stanowić odpowiedź na ograniczenia dostępności w opiece medycznej wynikające z pandemii i pogorszenie kondycji zdrowotnej Polaków.
- Wszyscy narzekali na teleporady, na to że mieli gorszy dostęp do lekarza, ale widząc, że jako społeczeństwo nie korzystamy z badań przesiewowych, nie wiem czy tu do końca był problem. Dostępność była mniejsza owszem, teraz jest większa i ludzie też nie chodzą - podkreśla gastroenterolog z jednej z gdańskich przychodni. Ministerstwo Zdrowia zapowiedziało, że program Profilaktyka 40 Plus będzie kontynuowany.
- Liczymy na więcej, dlatego badania można zrobić do końca czerwca 2024, a już od lipca 2023 wprowadzamy możliwość ponownej diagnostyki - powiedział minister Adam Niedzielski.
Lekarz-rekordzista wystawił 300 zwolnień w dzień. "Nikt niczego nie sprawdza"
Brak czasu i brak objawów
Stwierdzenie "im szybciej wykryjemy raka, tym lepsze są rokowania i tym samym szanse na przeżycie" nie należy do gatunku "rocket science". Badania profilaktyczne są wykonywane często w ramach darmowych programów i są bezbolesne. Dlaczego więc decydujemy się rezygnować z profilaktyki?
- Wiele osób nie korzysta z profilaktycznych badań przesiewowych w kierunku wymienionych chorób, zwłaszcza na wsi. Wśród czynników zmniejszających chęć udziału w opisywanych badaniach wymienia się: pewność dobrego stanu zdrowia, brak czasu, przekonanie, że procedury przesiewowe są zbyt skomplikowane (szczególnie dla osób starszych), ból fizyczny lub negatywne emocje, w tym - strach czy dyskomfort, jak również złe doświadczenia z poprzednich badań kontrolnych. Co więcej, utrudniony dostęp do placówek gdzie można zrealizować e-skierowanie na badania, często jest czynnikiem decydującym o zaniechaniu udziału w badaniach przesiewowych - podkreśla Marian Chabuda, Członek Zarządu Stowarzyszenia MedTech Polska.Chcesz zmienić lekarza POZ?
Zgłaszalność do programu jest niezadowalająca
Sprawdziliśmy, jak wygląda zgłaszalność pacjentów na Pomorzu na profilaktykę, która może uratować życie lub znacząco je przedłużyć. W grudniu wystartowały badania przesiewowe jelita grubego. Temat kolonoskopii jest trudny, ponieważ wielu pacjentów boi się diagnostyki dolnego odcinka układu pokarmowego, co niestety przekłada się na odzew pacjentów.
- Zgłaszalność do programu jest niezadowalająca. Od początku grudnia 2022 r. z profilaktycznej kolonoskopii skorzystało ok. 397 pacjentów. W 2022 r. ze skierowań wystawionych przez lekarzy w ramach ambulatoryjnej opieki specjalistycznej z kolonoskopii skorzystało ponad 37 tys. pacjentów. Wskazuje to na dużą skalę problemu i konieczność wykonywania takich badań. Dlatego cały czas apelujemy o korzystanie z programu profilaktycznej kolonoskopii, zwłaszcza że na badanie w ramach tego programu nie jest potrzebne skierowanie i można je wykonać w znieczuleniu. Lekarze podkreślają, że wczesne wykrycie choroby zwiększa skuteczność leczenia. W województwie pomorskim w ramach umów zawartych z NFZ profilaktyczną kolonoskopię pacjenci mogą wykonać w 18 placówkach medycznych - informuje Monika Kierat, rzecznik prasowa POW NFZ. Jak informuje NFZ, w ubiegłym roku z profilaktyki raka szyjki macicy, a więc cytologii, skorzystało przeszło 86 tys. pacjentek. Z takiego badania mogło natomiast skorzystać nawet ponad 634 tys. osób.
- Do tej pory najwięcej kobiet zostało zbadanych w powiecie człuchowskim - 27,29%, w powiecie kwidzyńskim - 24,78%, w powiecie starogardzkim - 23,37% oraz chojnickim - 19,63% przebadanych kobiet. Obszary te przewyższają średnią wartość objęcia populacji programem profilaktyki raka szyjki macicy w całym kraju, która wyniosła 11,24%, natomiast dla województwa pomorskiego wyniosła 13,62 procent - wskazuje Monika Kierat.
NOCH w Klinice Psychiatrii? "Decyzje nie zapadły"
Sytuacja jest nieco lepsza w przypadku mammografii
W Polsce od wielu lat są prowadzone kampanie zachęcające do wykonywania badań mammograficznych, które pozwalają na wykrycie wczesnego stadium raka piersi. Obecnie na Pomorzu pacjentki mogą się badać zarówno w pracowniach stacjonarnych (jest ich 19), jak i w pracowniach mobilnych, czyli tzw. mammobusach, które dojeżdżają przede wszystkim do mniejszych miejscowości.
- Z danych uzyskanych w 2022 r. mammografię w województwie pomorskim w ramach programu profilaktyki raka piersi wykonało 136 221 kobiet. Do programu kwalifikowało się 305 023 kobiet. Najwięcej kobiet wykonało badania mammograficzne w ramach profilaktycznego programu w powiatach: kartuskim 60,61%, gdańskim 50,15%, słupskim 49,68%, kościerskim 49,51% oraz tczewskim 49,48%. Średnia wartość objęcia populacji tym programem w województwie pomorskim wyniosła 44,66 %., dla całego kraju to wartość 37,33%.Jak wskazuje płatnik, programy profilaktyczne dotyczące zarówno cytologii, mammografii, jak i kolonoskopii, to tzw. świadczenia bez limitów. Oznacza to, że NFZ zapłaci za każde z nich, nawet jeśli będzie przekraczać to wartość umowy.
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii. 
Filmy