Chociaż nadwaga i otyłość występują przede wszystkim wśród osób dorosłych, to do zapoczątkowania tych zjawisk często dochodzi już w okresie wieku rozwojowego. O tym jak dbać o prawidłową dietę u dzieci, żeby w dorosłym życiu nie miały problemów z nadwagą opowiada
Weronika Górska z Poradnictwa Dietetycznego - Smak Zdrowia.
- Tak długo jak dziecko jest karmione tylko piersią, problem otyłości raczej nie występuje, chyba że jest związany z jakimś dodatkowym schorzeniem - ale na pewno nie wynika z przekarmienia - mówi Weronika Górska. -
Niestety później jest gorzej. Wciąż pokutuje stereotyp, że zdrowe dziecko to takie, które ma sporo sadełka i jest "pyzate". Zdarza się, że cała rodzina pracuje nad wyhodowaniem nadwagi u maluszka, przy każdej okazji podając mu coś do zjedzenia, np. biszkopcik lub kolejny deserek ze słoika. Lekarze ostrzegają, że powstawanie miażdżycy zaczyna się już w wieku niemowlęcym! Oczywiście jeśli dziecko ma apetyt, nie należy mu ograniczać jedzenia. Jednak zamiast kolejnej porcji słodkiej kaszki można podać więcej zupy jarzynowej lub chudego mięsa.
-
To, czy niemowlę przekroczyło już granicę wagi prawidłowej i grozi mu nadwaga lub otyłość, może stwierdzić pediatra po zmierzeniu i zważeniu malca i odniesieniu wyniku do siatek centylowych - wyjaśnia Weronika Górska. -
Starsze dzieci i młodzież diagnozuje się wstępnie na podstawie wskaźnika BMI (waga podzielona przez wzrost w cm do kwadratu). Jeśli BMI wynosi więcej niż 24,9 mówimy o nadwadze, jeśli przekracza 30 oznacza otyłość.
Często już w grupie przedszkolaków widać duże różnice w budowie ciała. Często maluchy mają taką budowę ciała jak ich rodzice w dzieciństwie. Już na tej podstawie powinniśmy wychwycić pewne tendencje. I tak jeśli ojciec jako dziecko był masywny, a obecnie jest otyły, to powinien zwracać większą uwagę na prawidłowe odżywianie i aktywność ruchową swoich dzieci, gdyż mogą one odziedziczyć po nim sylwetkę.
-
Wpływ genów na powstawanie otyłości jest ciągle przedmiotem badań - mówi Weronika Górska. -
Niedawno brytyjscy naukowcy z uniwersytetu Cambridge odkryli nowy gen, który może być odpowiedzialny za niektóre przypadki otyłości wśród dzieci. Badania wykazały, że mutacja w pojedynczej kopii genu TrkB może przyczyniać się do zwiększenia apetytu, czego konsekwencją są właśnie kłopoty z utrzymaniem odpowiedniej wagi. Podkreślenia wymaga fakt, że osoba predysponowana genetycznie do otyłości nie jest na nią skazana. W takim przypadku należy jednak skrupulatniej kontrolować ilość dostarczanej energii i dbać o regularny wysiłek fizyczny. Zbadano, że wśród dzieci z nadwagą aż 70 proc. miało przynajmniej jednego otyłego rodzica, co wiąże się także z przekazywaniem przez rodziców nieprawidłowych nawyków żywieniowych.
Pozagenetycznych przyczyn otyłości u dzieci jest bardzo wiele i zwykle występują łącznie. Najważniejsze to: nadmiar cukrów prostych i tłuszczy w codziennym jadłospisie, brak ruchu, nieregularne spożywanie posiłków, sięganie po kaloryczne przekąski, brak wiedzy na temat zdrowego odżywiania, a także nieprawidłowe nawyki żywieniowe kształtowane przez rodzinę i środowisko rówieśnicze.
-
Olbrzymie znaczenie ma także oddziaływanie reklam promujących łatwo dostępne, niezdrowe jedzenie - mówi Weronika Górska. -
Z przeprowadzonych niedawno badań wynika także, że u dzieci, które w ciągu nocy śpią 9 godzin lub krócej prawdopodobieństwo wystąpienia nadwagi jest większe o 30 proc. niż u tych, które przesypiają 10 godzin i więcej. Niestety, reguła ta nie dotyczy osób dorosłych.
Wśród skutków dziecięcej otyłości, które ujawniają się najszybciej można wymienić: bezdech w czasie snu, płaskostopie, cukrzycę typu II, przedwczesne dojrzewanie płciowe, hiperlipidemie, nadciśnienie tętnicze, stłuszczenie wątroby, kamicę żółciową, a także niższą samoocenę czy nawet depresję. Otyłość, która trwa latami może zwiększać u dorosłych występowanie niektórych nowotworów: raka jelita grubego, trzustki, jajnika, prostaty, piersi lub białaczki.
-
Aby nie dopuścić do nadwagi u swojego dziecka należy przede wszystkim samemu dać mu dobry przykład - tłumaczy Weronika Górska. -
Jest też kilka zasad, których warto przestrzegać:
- aktywność fizyczna o umiarkowanej intensywności (codzienny spacer!),
- regularne spożywanie posiłków, jak najczęściej wspólnie z dziećmi;
- ograniczanie słodyczy i słonych przekąsek do jednego dnia w tygodniu;
- nie wykonywanie innych czynności podczas jedzenia np. czytanie, oglądanie TV;
- unikanie stosowania żywności jako nagrody lub wyrażenia uczuć;
- nie wywieranie presji np. zjedz obiad, bo tak się napracowałam - to skutkuje poczuciem winy i kształtuje złe nawyki;
- dokonywanie właściwych wyborów produktów i uczenie dzieci odróżniać wartościowe pożywienie od kalorycznych "śmieci".
Jak postępować z dzieckiem z nadwagą?
- sprawdzić ile posiłków dziecko je w ciągu dnia, i czy są one wartościowe (często więcej kalorii pochodzi z podjadania niż z posiłków głównych). Dzieci powinny jeść 3 główne posiłki i 2 mniejsze. Tym mniejszym może być np. jabłko.
- wykluczyć całkowicie słodycze, słodzone napoje, desery mleczne;
- wykluczyć słone przekąski: paluszki, słone orzeszki, chipsy, krakersy;
- unikać podawania produktów i potraw zawierających znaczne ilości tłuszczy typu trans: frytki, kruche ciastka produkowane przemysłowo, dania typu fast - food, zupki i sosy z proszku;
- zastąpić białe pieczywo razowym;
- częściej podawać grube kasze np. gryczaną, jęczmienną;
- spośród mięs wybierać chude gatunki;
- ryby i mięso podawać zawsze bez skóry;
- zwracać uwagę na technikę przygotowania posiłków, mniej smażenia = mniej tłuszczu;
- podawać dziecku jak najwięcej warzyw w postaci surówek i sałatek: gotowanych lub pieczonych, a także w postaci zup nie zagęszczanych mąką.
Jeśli zastosowanie tych wskazówek nie przyniesie rezultatów w ciągu kilku tygodni, należy zgłosić się do dietetyka, który przeanalizuje sytuację i opracuje dopasowaną, pełnowartościową dietę. Warto w tym miejscu dodać, że spadek wagi u dzieci powinien być stopniowy i nie powinien przekraczać 0,5 - 1 kg tygodniowo.
Nigdy nie należy stosować u dzieci "cudownych" diet drastycznie ograniczających składniki odżywcze, lub opartych tylko na jednej grupie produktów (np. same warzywa).
Po dodatkowe informacje zapraszamy do Poradni Dietetycznej Smak Zdrowia w Gdyni
www.smakzdrowia.pl
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii. 
Filmy