Jeszcze wiele lat temu, kiedy ojcostwa nie można było udowodnić w sposób naukowy, jedynym dowodem dla mężczyzny mogło być podobieństwo dziecka, podparte zaufaniem do jego matki. Współcześnie ustalenie ojcostwa nie jest już żadnym problemem. Wszystko dzięki badaniom genetycznym, które są łatwo dostępne i nie kosztują wcale majątku.
Człowiek rodzi się z własnym zestawem genów, które znajdują się wewnątrz każdej komórki. Są one źródłem informacji na temat indywidualnych cech ich posiadacza. Różnice w kodzie genetycznym między poszczególnymi osobami nie są duże, jednak każdy z nas posiada unikalną sekwencję DNA, która jest zapisana czterema literami alfabetu genetycznego ACTG - stanowiącymi podstawowe jednostki budulcowe cząsteczki dziedziczności.
Geny zawierają nie tylko informacje na temat naszych indywidualnych cech, ale współcześnie dają możliwość udowodnienia więzi rodzinnych, np. w przypadku ojca i dziecka, co bardzo często stosuje medycyna sądowa w przypadku spraw spornych. Dodatkowo rozwinięta technika daje nam szansę sprawdzenia takich zależności na własną rękę.
W badaniach genetycznych, które są powszechnie wykonywane, wykorzystuje się głównie markery genetyczne czyli pewne miejsca w profilach genetycznych. Tego rodzaju wskaźniki porównywane są u osób o domniemanych więziach rodzinnych na zlecenie sądu lub na potrzeby indywidualnych klientów. W tym drugim przypadku badania genetyczne na ojcostwo nazywane są anonimowymi i zlecić może je każdy rodzic.
Tak, nawet planuję to zrobić w najbliższym czasie
24%
Kiedyś przeszła mi przez głowę taka myśl, ale jeszcze się nie zdecydowała/em
15%
Nigdy, ponieważ nie mam powodu do wykonywania takich badań
61%
Badania genetyczne na ojcostwo polegają na zbadaniu materiału genetycznego dziecka i domniemanego ojca. W standardowym teście, który wykonuje się na potrzeby spraw sądowych, konieczna jest obecność matki, dziecka i domniemanego ojca. Badania wykonywane są w
Instytucie Genetyki Sądowej, który ma swoje placówki w Gdańsku i Gdyni.
- Matka, ojciec i dziecko muszą stawić się na badanie z dokumentem tożsamości oraz z aktem urodzenia dziecka, jeśli jest ono niepełnoletnie - wyjaśnia
Jolanta Powierska - Czarny,
kierownik Instytutu Genetyki Sądowej w Gdańsku. - Takie badanie ma wartość dokumentu obowiązującego w sądzie oraz innych urzędach. Podobnie kwestia ta wygląda w przypadku badań anonimowych. W badaniu musi uczestniczyć ojciec i dziecko, obecność matki nie jest w tym przypadku konieczna. W obydwu przypadkach wykonywane badanie jest całkowicie bezbolesne.
- Pobrania do badań genetycznych wykonuje odpowiednio przeszkolony personel - wyjaśnia kierownik
Jolanta Powierska - Czarny.
- Wymaz potrzebny do badań pobierany jest z wewnętrznej strony policzka, co jest działaniem całkowicie nieinwazyjnym.Współczesne technologie dają także możliwość samodzielnego pobrania próbek od ojca i dziecka w domowych warunkach. W tym przypadku wystarczy zamówić odpowiedni zestaw do badań próbek genetycznych i wymaz z policzka pobieramy samodzielnie w domu, zarówno od dziecka jak i od ojca. Nowoczesne metody dają też rodzicom szansę na przeprowadzenie badań, do których wcale nie muszą się przyznawać przed swoim partnerem. Taką możliwość daje zestaw do zebrania mikrośladów, takich jak np. włos, pozostałości na ustniku butelki czy chusteczce higienicznej, które odpowiednio pobrane i zabezpieczone wysyłamy do badań. Takie działanie jest całkowicie legalne, jednak badanie nazywane jest anonimowym, ponieważ zostaje jedynie do naszej wiadomości i nie ma żadnej mocy prawnej.
Kolejnym sposobem jest także ustalenie ojcostwa poprzez stopień pokrewieństwa dziecka z krewnymi domniemanego ojca biologicznego, co dzięki bardzo dokładnym metodom pozwala ostatecznie wykluczyć albo potwierdzić ojcostwo. Również w tym przypadku można samodzielnie pobrać materiał do badań.
Opinia z badań genetycznych wystawiana jest w formie pisemnej przeważnie w ciągu kilku lub kilkunastu dni. Jeśli jednak klient sobie tego zażyczy, jest też szansa na wynik nawet w ciągu dwudziestu czterech godzin. Zestaw do pobrania materiału genetycznego w domu to koszt około 100 złotych, za badanie zapłacimy od około 500 złotych nawet do 1500 zł. Cenę kształtuje głównie czas oczekiwania na wyniki.
Oprócz ustalenia ojcostwa badania genetyczne dają także możliwość sprawdzenia pokrewieństwa w przypadku innych członków rodziny, a także predyspozycji do chorób genetycznych.
- Badania genetyczne w celu wykrycia predyspozycji do chorób genetycznych wykonuje się w przypadku, kiedy kilku członków rodziny cierpiało na konkretne schorzenie lub osoba, która ma objawy danej choroby, chce poddać się badaniu - wyjaśnia Jolanta Powierska - Czarny.
- Skierować na takie badania może lekarz, jednak NFZ refunduje tylko kilka rodzajów testów genetycznych, np. w przypadku raka piersi. Jednak i tutaj płatne przez NFZ jest jedynie zrobienie pierwszego testu, dotyczącego kilku dziedzicznych mutacji i dla otrzymania pełnego obrazu zmian należy niestety wykonać dodatkowe badania, które nie są już refundowane. Pełna refundacja obejmuje natomiast mukowiscydozę u dzieci. W przypadku badań odnośnie chorób genetycznych, za wykonanie których płaci Narodowy Fundusz Zdrowia, potrzebne jest nam skierowanie z poradni genetycznej. Istnieje również szansa, aby się przebadać na własną rękę, jednak w tym wypadku ponosimy całkowity koszt badań.
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii. 
Filmy