Przychodzi (albo i nie) facet do lekarza...

Choć wśród mężczyzn wielu jest lekarzy, a wśród lekarzy wielu mężczyzn, okazuje się, że niełatwo jest doprowadzić do spotkania jednego z drugim. O tym, że mężczyźni unikają lekarzy wiedzą i lekarze, i mężczyźni, i - możliwe, że najlepiej - ich partnerki. Choć sami mężczyźni lubią mówić, że ich niechęć wynika ze zdrowego rozsądku, odzywają się tu i ówdzie głosy, że powoduje nimi strach.

Mówiąc o tej trudnej relacji lekarz - mężczyzna powołujemy się nieraz na statystyki, według których to płeć piękna żyje dłużej i jest ogólnie zdrowsza w każdej niemal grupie wiekowej, co lubimy interpretować jako dowód na to, że kobiety chętniej się badają, by szybko interweniować w razie zagrożenia. Nie widać za to tej dysproporcji w poczekalniach ośrodków zdrowia, gdzie siły wydają się rozkładać po równo. A jednak, gdy zapytać o to samych mężczyzn...

- Nic mi nie dolega, a jak pójdę do lekarza to ten na pewno coś znajdzie - mówi 44-letni Remigiusz z Gdańska. - Poza tym badania profilaktyczne, takie jak np. badanie prostaty, są zbyt nieprzyjemne, by zdecydować się na nie, gdy nic się nie dzieje.

Ten pogląd podziela większość panów. Słuchając ich wypowiedzi można odnieść wrażenie, że lekarze to monstra, które czyhają na ich zdrowie i życie.

- Martwienie się, że coś tam we mnie kiełkuje jest zabójcze, a strach zabija. Strach, czyli stres, jest naszym wrogiem, podobnie jak zła dieta, złe nawyki. Uważam, że organizm jest na tyle mądry, że sygnalizuje nam stan chorobowy i ma zdolności do samoleczenia się - mówi 46-letni Marek z Gdyni. - Poza tym uważam, że służba zdrowia to niezły biznes, który zarabia strasząc ludzi. Celem lekarza jest leczyć, a nie wyleczyć. W Chinach płaci się lekarzowi wtedy, gdy pacjent nie choruje, a u nas dobry pacjent to taki, którego można leczyć. Czemu ludzie robią badania? Bo ktoś ich straszy, że mogą być chorzy, robią to ze strachu. Kiedy mam jakąś dolegliwość, najpierw leczę ją sam. Idę do lekarza, kiedy już nie mogę chodzić.

Lekarze za to ubolewają, że pacjenci zgłaszają się za późno, że leczą się na własną rękę. Do specjalisty idą, gdy zawiodą wszystkie dostępne bez recepty preparaty z apteki, a wtedy lekarz czasami bywa bezradny. Nie chodzi o to, by z najdrobniejszą niedyspozycją ustawiać się w kolejce do lekarza rodzinnego, ale są objawy, których lepiej nie lekceważyć, bo mogą oznaczać choroby, z którymi nie da się skutecznie walczyć bez interwencji medycznej.

Zaparcia

Zazwyczaj spowodowane przez nieodpowiednią dietę i siedzący tryb życia, zaparcia mogą zwiastować problem znacznie poważniejszy. Rak jelita grubego zabija w Europie ponad połowę chorych, którym postawiono taką diagnozę. Przyczyną jest zbyt późne rozpoznanie (wczesne daje dużą szansę wyleczenia).

Badanie per rectum (przez odbytnicę) i kolonoskopia, choć nie należą do najprzyjemniejszych, dają możliwość wczesnego rozpoznania tej choroby i podjęcia leczenia ratującego życie.

Kłopoty z erekcją

To kolejny objaw, do którego panowie niechętnie się przyznają, a który może oznaczać schorzenia, które trzeba leczyć nie tylko, by przywrócić sprawność seksualną. Stres, alkohol, zmęczenie, brak ruchu, palenie, zła dieta itd. - przyczyn problemów ze wzwodem może być wiele. Lekarza należy odwiedzić po to, by wykluczyć najgroźniejsze z nich: cukrzycę i miażdżycę. Obie nieleczone są chorobami znacznie skracającymi życie. To właśnie kłopoty z potencją są najwcześniejszym sygnałem choroby wieńcowej. Objaw ten może wystąpić też przy stwardnieniu rozsianym, urazach kręgosłupa, a także w chorobach prostaty.

Problemy z oddawaniem moczu

Położenie pęcherza moczowego względem prostaty sprawia, że to właśnie z dróg moczowych pochodzą objawy oznaczające choroby prostaty. Dlatego, kiedy kłopoty z oddawaniem moczu utrzymują się dłużej niż parę dni, trzeba skonsultować je z lekarzem. Mogą oznaczać banalną infekcję dróg moczowych, ale też bywają objawem m.in. chorób wenerycznych, chorób nerek, guza cewki moczowej, choć panom najczęściej (również pod wpływem reklam w mediach) kojarzą się właśnie z prostatą.

Tylko specjalista może ocenić, która z przyczyn wywołała takie objawy, dlatego lepiej nie zwlekać z wizytą u urologa. Rozrost prostaty o charakterze złośliwym dotyka aż 20 proc. mężczyzn i tylko wczesna diagnoza daje szansę na wyleczenie. W przypadku prostaty ważna jest profilaktyka. Rak ten długo nie daje objawów - regularne badania przesiewowe po 50 roku życia mogą zapobiec rozwojowi choroby, która co roku zbiera śmiertelne żniwo.

Zgrubienie lub obrzęk jądra

Tak jak kobiety badają piersi, tak każdy mężczyzna powinien umieć samodzielnie zbadać swoje jądra. Zaleca się, by panowie robili to już od 15. roku życia, bo rak jądra to choroba młodych mężczyzn (zazwyczaj dotyka osoby między 20 a 34 rokiem życia). Wcześnie wykryty jest w stu procentach wyleczalny - to powinno stanowić zachętę do wizyty u lekarza w przypadku wystąpienia niepokojących objawów.

Dlatego po ciepłym prysznicu lub kąpieli, kiedy moszna jest rozluźniona, warto raz w miesiącu przeprowadzać samobadanie: każde jądro z osobna przetoczyć między palcami w poszukiwaniu guzków i zgrubień, następnie ucisnąć je delikatnie - zdrowe będzie miękkie i gładkie, twarde i chropowate powinno skłonić do konsultacji lekarskiej. Podczas badania należy także zwrócić uwagę, czy jądra nie zmieniły się od ostatniego badania i czy skóra moszny nie jest napięta.

Częste bóle głowy

Łatwo wytłumaczyć je stresem, tym bardziej, że faktycznie często to on jest ich przyczyną. Kiedy jednak bóle głowy nawracają trzeba sprawdzić, czy ich przyczyną nie jest nadciśnienie. Stąd już krótka droga do niewydolności serca i zawału. Nie warto czekać na konsekwencje - ciśnienie może zmierzyć pielęgniarka w przychodni. Jeśli w spoczynku i o różnych porach wartości zawsze wynoszą powyżej 140/90 mmHg, należy podjąć leczenie.

Poranny kaszel

Kiedy kaszel utrzymuje się powyżej 2 tygodni, zgłosić do lekarza powinien się zarówno palacz, jak i mężczyzna niepalący. Utrzymujący się tak długo kaszel może być sygnałem zmian w drogach oddechowych. Palacze są szczególnie narażeni na przewlekłą obturacyjną chorobę płuc, która prowadzi do raka płuc i krtani, ale niepalący nie powinni czuć się bezpiecznie: rak płuc coraz częściej dotyka także ich.

Prześwietlenie płuc, a w razie choćby cienia wątpliwości laboratoryjne badanie plwociny umożliwią rozpoznanie choroby i podjęcie leczenia. Warto pamiętać, że w Polsce prawie 80 proc. osób ze zdiagnozowanych rakiem płuc to właśnie mężczyźni.

Wśród objawów których nie wolno (i nie warto) lekceważyć jest jeszcze ból w klatce piersiowej, zapominanie, otyłość brzuszna, przedwczesny wytrysk, podwyższona temperatura jąder lub ostry ból w jądrze, dolegliwości żołądkowe, a także przygnębienie. Każdy z tych objawów może być sygnałem choroby, którą można leczyć. Sceptycy powinni pamiętać, że nie zawsze niezbędne okazuje się włączenie leków (a tym samym "napędzanie" przemysłu farmaceutycznego), czasami wystarczy zmiana stylu życia, a to nie kosztuje nic.

Na szczęście coraz więcej mężczyzn korzysta z dostępności usług medycznych i regularnie odwiedza lekarza. Są wśród nich zwolennicy prywatnych wizyt, są i tacy, którzy wolą korzystać z usług w ramach NFZ. Niezależnie od preferencji, rośnie wśród mężczyzn świadomość, że badać się to żaden wstyd - wstyd to dać się zaskoczyć chorobie przez udawanie, że choroby nas nie dotyczą i lekceważenie objawów.