Dzisiaj przedstawiamy artykuł, w którym dr n. med. Małgorzata Sokołowska-Wojdyło, specjalista dermatolog - wenerolog z Kliniki Dermatologii, Wenerologii i Alergologii Uniwersyteckiego Centrum Klinicznego w Gdańsku opowiada o najczęstszych problemach z paznokciami
.
Zagadnienie dbałości o paznokcie można rozważać dwojako: mając na myśli zabiegi pielęgnacyjne z zastosowaniem odpowiednich kosmetyków (kremy, odżywki, lakiery i inne) stosowane w domu, w gabinetach (przy wykonywaniu manicure oraz pedicure), jak i pod kątem ogólnego stanu zdrowia. Zmiany w obrębie paznokci mogą być bowiem przejawem chorób skóry:
- infekcyjnych (jak grzybica czy zespół zielonych paznokci),
- niezakaźnych: łuszczyca, wyprysk, liszaj płaski, rogowiec dłoni i stóp, łysienie plackowate i inne,
- ogólnoustrojowych: niedobory (żelaza, witamin), choroby nerek, przewodu pokarmowego, układu oddechowego, krążenia, gruczołu tarczowego, cukrzyca, choroby autoimmunologiczne (toczeń układowy, sklerodermia) i wiele innych.
Z punktu widzenia lekarza - dbając o zdrowie, dbamy zarówno o paznokcie, jak i włosy. Jeśli jesteśmy zdrowi, nasza dieta jest zrównoważona, a paznokcie mimo to są kruche i rozdwajają się, trzeba zastanowić się, czy zbyt często nie moczymy dłoni. Może to prowadzić do odrywania się drobnych płatków części paznokcia na wolnym końcu. Czasem wystarczy przestać prać ręcznie, by opanować tą dolegliwość. Gdy to za mało, a także gdy jemy nieregularnie i monotonnie, należy rozważyć podawanie suplementów zawierających: żelazo, magnez, cynk, miedź, wapń, witaminy z grupy B, witaminę C, taurynę, cysteinę i metioninę.
Poziome rowki na paznokciachJeśli rowki zajmują całą szerokość paznokcia - mamy do czynienia z tzw.
liniami Beau. Rowki pojawiają się na skutek zaburzeń podziału komórek macierzy (wytwarzającej paznokieć). U podłoża nieprawidłowych podziałów leżeć mogą zarówno urazy:
- psychiczne (bardzo duży stres - np. śmierć bliskiej osoby, rozwód),
- mechaniczne (np. na skutek zbyt agresywnego wycinania tzw. skórek),
- choroby aparatu paznokciowego (np. infekcja grzybami z kręgu Candida),
- choroby ogólnoustrojowe, szczególnie te przebiegające z wysoką gorączką, a także leki (szczególnie silny wpływ ma chemioterapia - gdyż z założenia ogranicza ona podziały komórkowe, także w macierzy paznokci).
Linie Beau stają się dobrze widoczne kilka tygodni, a nawet miesięcy po urazie. Z czasem "zrastają" wraz z paznokciem. Jeśli nie są bardzo głębokie, można je zmniejszyć poddając się zabiegom manicure. Należy jednak uważać, by dodatkowo nie urazić podstawy paznokcia i tym samym nie nasilić problemu. Bardzo nasilone linie mogą doprowadzić do oddzielenia się części płytki od podłoża (onycholiza), a nawet do całkowitego spełznięcia płytki i - szczególnie w tej sytuacji - zabiegi manicure na paznokieć mogą nasilić problem, a więc trzeba być nad wyraz delikatnym. Rokowanie jest jednak dobre, gdyż paznokcie odrastają z czasem w formie niezmienionej.
Jeśli poprzeczne linie są krótkie, rozchodzą się jodełkowato od podłużnego pęknięcia płytki paznokciowej w jej środkowej części, to mamy do czynienia z podłużną
onychodystrofią kanalikową. Przyczyna tej dolegliwości nie zawsze jest znana. W części przypadków u podłoża leży zbyt agresywny manicure cążkowy, prowadzący do uszkodzenia macierzy w części środkowej. Niestety, w większości przypadków, powodem powstania zmiany są uwarunkowania genetyczne. Tak czy inaczej, konieczne jest unikanie urazów (także w przypadku dolegliwości wrodzonych), gdyż w skrajnej postaci paznokieć może pęknąć na dwie części, co zaburza funkcje palców i powoduje ból.
Bruzdy na paznokciachBruzdy to najczęściej pofałdowania płytki równoległe do bocznych wałów paznokciowych. Najpowszechniej pobruzdowania obserwujemy u osób w wieku bardziej niż dojrzałym. Częściowo wynikają one z mniejszego nawodnienia płytki i macierzy paznokcia, ale także z zaburzeń krążenia obwodowego. Nie muszą być efektem żądnej choroby, a po prostu mogą stanowić objaw starzenia. Bruzdy można delikatnie szlifować wyrównując powierzchnię płytki. Obserwujemy je jednak także w dermatozach (liszaj płaski, choroba Dariera i in.). Leczenie choroby podstawowej może poprawić stan paznokci na tyle, że nie wymagają one szczególnej pielęgnacji.
Białe plamyUkładają się pojedynczo lub zlewają, zajmując od niewielkiej części płytki do jej całej powierzchni. Panuje powszechne przekonanie, że są one przejawem niedoboru wapnia w organizmie. W większości przypadków nie wiadomo jednak, z jakiego powodu powstają białe plamki. Może to być efekt urazu i dostania się powietrza pomiędzy blaszki paznokcia lub paznokieć i łożysko. Jest to najczęściej defekt urody, a nie problem zdrowotny.
Warto jednak rozważyć grzybicę powierzchowną biała, powodowaną przez
dermatofit Trichophyton mentagrophytes. Patogen ten szczególnie chętnie rozwija się pod postacią wspomnianej grzybicy, najczęściej u osób z obniżoną odpornością, w tym u pacjentów HIV-pozytywnych, (a w zasadzie u osób z pełnoobjawowym AIDS), u których grzybica zajmuje wszystkie płytki paznokciowe. Jeśli całe paznokcie są białe trzeba się zastanowić nad chorobą układu oddechowego, tarczycy lub zaburzeniami krążenia. Paznokcie zmienione z tych powodów najczęściej nie wracają do formy, gdyż większość chorób leżących u ich podłożą niestety raczej postępuje i nie ma metody na ich wyleczenie całkowite.
Bladość, żółta lub szarozielona barwaZmiana zabarwienia płytki paznokciowej (zwana chromonychią) wynika albo z choroby aparatu paznokciowego, albo całego organizmu. Blade płytki mogą być np. efektem niskiego poziomu żelaza. Zażółcenie płytek może wynikać ze stylu życia i pojawia się np. po. stosowaniu ciemnych lakierów do paznokci bez podkładu, przeterminowanych produktów do stylizacji, paleniu tytoniu, stosowaniu samoopalaczy i tzw. przyspieszaczy opalenizny w solariach, a także niektórych środków chemicznych. Przyczyną takich zmian może być także grzybica paznokci - czasem trudna do leczenia, wymagając wielomiesięcznej kuracji doustnej. Natomiast barwa szarozielona, oprócz grzybicy, może być spowodowana zakażeniem
Pseudomonas aeruginosa. Bakteria ta występuje powszechnie w środowisku, np. w wodzie wodociągowej. Może także występować fizjologicznie w okolicach wwyprzeniowych skóry (pachy, pachwiny, okolica odbytu), a także w przestrzeniach międzypalcowych stóp. Pomimo tak szerokiego występowania bakterii wokół nas nie zajmuje ona zbyt często płytki paznokciowej, gdyż ma z tym pewne trudności (inwazja zdrowej płytki to najczęściej zbyt trudny dla
Pseudomonas proces). Natomiast atak ułatwia wcześniejsze zniszczenie płytki np. przez grzybicę, niezakaźną łuszczycę, liszaj płaski czy macerację skóry (np. stóp u żołnierzy chodzących całymi dniami w ciężkim obuwiu). Sama bakteria staje się groźna dopiero dla osób z obniżoną odpornością. Nie mniej jednak nawet u osób ogólnie zdrowych, gdy dojdzie do powstania patologicznych objawów infekcji, leczenie jest trudne i długotrwałe. Nie wolno takiej zmienionej płytki ukrywać pod żelami, czy akrylowymi paznokciami. Zabiegi manicure i pedicure w tej sytuacji prowadzą najczęściej do powstania jeszcze bardziej sprzyjającego rozwojowi infekcji środowiska (pod materiałem kosmetycznym umocowanym na dłuższy czas). Jednocześnie kosmetyczka opracowująca takie paznokcie może stanowić źródło bakterii i infekcji dla kolejnych klientek gabinetu.
Warto pamiętać, że zielonkawy kolor płytki może być także objawem samej grzybicy, a także urazu (zmieniający kolory krwiak podpaznokciowy).
Zaczerwienienie, a następnie pojawienie się pęcherza Prawdziwy pęcherz w okolicy paznokci (wypełniony ciekłą treścią), na podłożu rumieniowym może zwiastować:
- liszajec zakaźny pęcherzowy, powodowany przez gronkowca złocistego,
- jedną z chorób pęcherzowych, należących do dolegliwości autoimmunologicznych, powstałych bez przyczyny, po niektórych lekach lub z powodu diety obfitej w czosnek, cebulę i inne produkty bogate w związki tiolowe,
- stan po urazie mechanicznym (otarcie - np. w zbyt ciasnym obuwiu), choć tu pęcherz nie musi powstać na podłożu zmienionej wcześniej rumieniowo skóry.
Wokół paznokcia, w obrębie wału, może także gromadzić się ropa - tworząc bolesny naciek imitujący częściowo pęcherz. Stan zapalny z obecnością ropy powstaje na skutek zakażenia grzybiczego, wirusowego - wirusem opryszczki lub bakteryjnego. Infekcja bakteryjna po urazie może prowadzić do bolesnego i ograniczającego funkcję palców z powodu obrzęku zastrzału. Zastrzał koniecznie trzeba leczyć antybiotykiem doustnym, by nie dopuścić do zajęcia ścięgien i kości.
Jeśli przyczyną jest infekcja, to trzeba ją odpowiednio leczyć, czasem podając doustnie leki przeciwgrzybicze, przeciwbakteryjne lub przeciwwirusowe. Gdy mamy wątpliwość, zawsze na początek można spróbować aplikacji maści z ichtiolem. Jego działanie ściągające i przeciwzapalne może doprowadzić do ustąpienia części zmian, szczególnie tych utrzymujących się krótko.
Wrastanie paznokciTo ciężka i najczęściej nawrotowa dolegliwość, polegająca na wrastaniu płytki paznokciowej w boczne wały paznokci, powoduje powstanie stanu zapalnego i prowadzi do wytworzenia ziarniny, co klinicznie manifestuje się zaczerwienieniem, obrzękiem i znaczną bolesnością. Może mieć charakter uwarunkowany genetycznie lub wynikach z powtarzających się urazów zmieniających kierunek wzrostu paznokcia. U młodych kobiet przyczyną jest najczęściej noszenie zbyt ciasnego obuwia. Wrastanie paznokci może być powikłane infekcją, a także włóknieniem wału paznokciowego. Leczenie ma doprowadzić do ograniczenia infekcji (za pomocą tamponików nasączonych środkami antyseptycznymi umiejscawianymi pomiędzy wałem paznokciowym a płytką). Po ograniczeniu infekcji można zastanowić się nad szynowaniem wrastającego brzegu paznokcia za pomocą gumowej rurki, założeniem klamry zmieniającej kierunek wzrostu paznokcia na prawidłowy, lub w skrajnych przypadkach nad zabiegiem chirurgicznym niszczącym część macierzy, a tym samym ograniczającym szerokość paznokcia. Warto wspomnieć, że zabiegi bez zniszczenia części macierzy (polegające na wycięciu klinowym części płytki) najczęściej są nieskuteczne i owocują nawrotem dolegliwości.
opr. mw
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii. 
Filmy