Dlaczego sok owocowy ma więcej cukru niż cola? Co to jest chleb razowy i dlaczego jest lepszy niż biały? Dlaczego powinniśmy jeść żywność nieprzetworzoną? Zagadki żywieniowe rozwiązuje lekarz Michał Brzeziński, Koordynator Programu "6-10-14 dla Zdrowia" w Uniwersyteckim Centrum Klinicznym.
codziennie i bezwzględnie
22%
często, ale bez przesady
47%
jem, co mi smakuje, nie myślę, czy to zdrowe
14%
1. Zawartość cukru w cukrzeBorys Kossakowski: Któregoś dnia mój kolega powiedział: koniec z colą i przerzucił się na soki owocowe. Gdy przeczytaliśmy skład chemiczny, nastąpiła konsternacja. W soku było jeszcze więcej cukru niż w coli.
Michał Brzeziński: Wszystkie soki mają naturalną zawartość cukru, bo owoce są słodkie. Najczęściej zaś sięgamy po soki z jabłek czy pomarańczy, a nie z kwaśniejszych: agrestu czy porzeczki. W związku z tym te soki zawierają około 10 g cukru na 100 ml, są to jednak naturalne cukry proste.
Stąd w składzie na opakowaniu jest rozróżnienie na cukry i węglowodany?
Tak. Cukry to cukry proste i dwucukry, czyli te szybko rozkładające się. Węglowodany to cukry złożone. Cukier z soku, choć prosty, jest nieporównywalnie lepszy niż ten z coli, w której jest sztuczna sacharoza (też prosty). Co ciekawe, słodkość coli jest zmniejszana za pomocą kwasu, a więc jest tam więcej cukru niż czujemy.
Dlaczego?Celem firmy nie jest zrobić produkt zdrowy, tylko taki, który zostanie kupiony przez konsumentów. Ale nie możemy za to winić producenta, bo to my przecież kupujemy te produkty. Ważne jest, żebyśmy wybierali produkty jak najmniej przetworzone. Przetworzone produkty wymagają dużo większego zużytkowania energii organizmu na trawienie. Nie bez znaczenia są też kwestie ekologiczne - po co jeść cukier, który musiała wyprodukować fabryka, skoro można wypić lub zjeść cukier, który naturalnie jest owocach? Warto jednak podkreślić, że najlepszym wyborem jest zjedzenie owocu, a najlepiej warzywa i popicie go wodą, bowiem nawet stuprocentowe soki pozbawione są niezwykle cennego błonnika.
2. Owoce czy warzywa?Dlaczego warzywa?Owoce mają mnóstwo cukrów prostych, które są źródłem energii krótkotrwałej. Pobudzają organizm do wydzielania bardzo dużej ilości insuliny, która pozwala nam to strawić, a to zmusza organizm do szybkiej i ciężkiej pracy. Warzywa zawierają cukry złożone, które trawimy wolniej i dostarczają nam energii przez dłuższy czas. To pozwala na bardziej stabilną pracę organizmu. Warzywa też zawierają więcej błonnika, który jest niezbędny dla właściwiej pracy jelit i bilansu metabolicznego oraz sporo mikroelementów, których nie ma w owocach. Dlatego powinniśmy spożywać co najmniej trzy porcje warzyw w ciągu dnia.
Co to jest jedna porcja?Zwyczajowo przyjmuje się, że to jest tyle, ile mieści się na dłoni o grubości talii kart. Dla dorosłego to około stu gramów. Większość z nas nie jest w stanie zjeść tylu warzyw, jeśli sobie tego wcześniej nie przygotuje. Nie wystarczy plasterek pomidora.
3. Woda mineralnaJak to możliwe, że woda mineralna stoi dwa lata w sklepie i nic w niej nie wyrośnie, żaden glon czy grzyb? Słyszałem taki pogląd, że do wody mineralnej są dodawane chemikalia. Wszystkie substancje, które spożywamy, przechodzą szczegółowe badania dotyczące bezpieczeństwa. Więc woda na pewno nie jest zanieczyszczona groźnymi chemikaliami. Przecież znane są przypadki odnalezienia pojemników z winem czy olejem sprzed kilkuset lat, w których nic nie wyrosło. Technologia oczyszczania wody jest na tyle zaawansowana, że wody mineralne są bezpieczne.
A czy one nie są oczyszczane też z tych "wartościowych rzeczy"
Większość wód sklepowych niewiele się różni od dobrej wody z kranu. Taką przewagę mają wody zdrowotne, wysokosolne, wysokosiarkowe czy wysokomagnezowe, ale nie wolno ich pić zbyt wiele, gdyż substancje te nie są obojętne dla organizmu. Natomiast wiele wód źródlanych pochodzi ze źródeł powierzchniowych, tych samych, które dostarczają wodę do kranu. Oczywiście to, co płynie w kranie może zostać zanieczyszczone po drodze, choćby przez stare rury. W Trójmieście jednak w większości przypadków woda kranowa nadaje się do picia.
4. Chleb powszedniCo to znaczy, że chleb jest razowy?
Chleb razowy to chleb pełnoziarnisty, czyli taki, który został wyprodukowany ze zmielonych ziaren i łupin. W łupinach jest bardzo dużo wartości odżywczych, mikroelementów i witamin. Biały chleb tych łupin nie posiada. W razowym chlebie jest też dużo więcej błonnika.
Jak rozpoznać prawdziwego razowca?Chleb razowy jest dużo twardszy niż zwykły. Jeśli więc ciemny chleb się ugina, najprawdopodobniej mamy do czynienia z chlebem barwionym karmelem. Chleb razowy nie powinien się ciągnąć, tak jak pszenny, powinien się rwać i kruszyć.
Jaki razowiec lepszy: pszenny, żytni czy orkiszowy?Chleb razowy jest przeważnie mieszany. Najlepsze ziarno jest orkiszowe. Jeśli kupujemy chleb pakowany, powinien mieć etykietkę, na której jest napisane, czy jest to mąka pełnoziarnista, czy tzw. mąka typu 550, czyli typowa biała mąka.
A co z chlebem w marketach, który jest produkowany z ciasta mrożonego?Staram się chleb kupować w piekarni. Tak samo jak pralkę w sklepie z AGD.
5. Ginące witaminyCzy to prawda, że w kontakcie z metalem witaminy giną?Duża liczba witamin nie lubi metali, bo szybko się utleniają. Ale jeśli jest to stal ocynkowana lub zabezpieczona inaczej, to wówczas te straty są niewielkie. Dużo ważniejsze jest to, że witaminy bardzo nie lubią światła. Dlatego soki powinny być pakowane w kartony lub ciemne butelki. Pożywienie, które przygotowujemy w domu, powinniśmy przechowywać w lodówce, bo tam nie dociera światło i jest niska temperatura.
6. (Nie)chciane KalorieDużo mówi się o kaloriach. Ale przecież inaczej działa kaloria, którą pochłoniemy w snickersie, a inaczej kaloria z jabłka.Musimy jeść kalorie, odpowiednio dużo do wydatkowania energii. Ale faktycznie kluczowe jest źródło, które ma być odpowiednio zbalansowane. Tłuszcze są niezwykle ważne, bo z nich pokrywamy około 40% zapotrzebowania energetycznego. W miarę możliwości niech będą to tłuszcze nienasycone i pochodzenia roślinnego: ze świeżych olejów, orzechów, nasion strączkowych. Tłuszcz zwierzęcy jest także potrzebny, ale w mniejszych ilościach. Białka to około 20-30% naszej diety, żeby nasz organizm mógł się odnawiać.
7. WędlinyA propos mięsa - jakość wędlin w dzisiejszych czasach wydaje się bardzo podejrzana.Niestety, musimy być przygotowani, że dobre wędliny będą dużo kosztować. Jeśli kilogram szynki kosztuje tyle samo lub mniej, co kilogram surowego mięsa, możemy być pewni, że zawiera w sobie dużo wody i substancji uzupełniających. Zapomnieliśmy już, że możemy w domu piec mięso i używać go na kanapki. To świetny sposób, żeby zastąpić wędliny.
8. Płatki kukurydziane. Zdrowe czy nie?To duży temat, stwarzający wiele problemów zarówno rodzicom, jak i dietetykom. Zazwyczaj spożywane są z mlekiem i dodatkami - cukru, miodu, etc. Stanowią posiłek o bardzo dużej zawartości cukrów prostych - powodujących szybki przyrost poziomu glukozy we krwi i szybki jego spadek. Można go porównać do białego pieczywa. Co więcej mała miska płatków kukurydzianych z mlekiem nie jest dobrym rozwiązaniem na śniadanie dla dzieci starszych - to zdecydowanie za mała porcja energii - młody człowiek będzie głodny po godzinie czy dwóch. Zdecydowanie lepszym rozwiązaniem są płatki owsiane z dodatkami (można przyrządzić taki zapas samemu w domu - do płatków owsianych dodajemy suszone owoce) i przygotowywać z mlekiem lub wodą według uznania. Płatki owsiane są produktem pełnoziarnistym uwalniającym dużo dłużej cukier i zawierającym dużo potrzebnego bardzo błonnika pokarmowego - przez co dają poczucie sytości. Pamiętać jednak należy o piciu płynów przy jedzeniu płatków - błonnik potrzebuje wody.
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii. 
Filmy