Czy czeka nas kolejna większa fala zakażeń koronawirusem SARS-CoV-2? Co z czwartym szczepieniem i czy będzie nowa szczepionka wycelowana w wariant Omikron? Choć pandemia COVID-19 wydaje się już niemal przeszłością, to ostatnie dane o liczbie zakażeń mogą być niepokojące. - Analizując dane epidemiologiczne, zwróciłbym większą uwagę na tempo przyrastania wyników dodatnich, które obecnie wynosi od 50 proc. do nawet 80 proc. nowo wykrytych zakażeń, porównując tydzień do tygodnia - mówi prof. Tomasz Smiatacz, wojewódzki konsultant w dziedzinie chorób zakaźnych. Rozmawialiśmy o obecnej sytuacji epidemiologicznej i kolejnych odsłonach walki z pandemią.
raczej tak, chyba że objawy nie będą się nasilać
12%
raczej nie, chociaż decyzję podejmę po konsultacji z lekarzem
13%
Pojawia się coraz większa liczba pacjentów z objawami COVID-19, którzy nie do końca wiedzą, jak mają się zachować przy obecnych uwarunkowaniach. Jak w takim razie reagować? Prof. Tomasz Smiatacz: Na obecnym etapie COVID-19 traktujemy w taki sposób, jak dotąd traktowaliśmy grypę. Oznacza to, że pacjent może i powinien samodzielnie podjąć decyzję o pozostaniu w domu w razie wystąpienia objawów gorączki czy infekcji górnych dróg oddechowych. Chory może również poprosić swojego lekarza rodzinnego o udzielenie mu zwolnienia lekarskiego, tak jak dzieje się to w przypadku innych chorób. Pacjenci mogą również samodzielnie się testować, kupując test w aptece lub udając się do podmiotów diagnostycznych - niestety na własny koszt.
Warto zwrócić uwagę, że gdy jesteśmy chorzy i musimy wyjść z domu, każdorazowo powinniśmy założyć maseczkę. Nie jest to już wymagane prawem, ale zdrowy rozsądek i przyzwoitość nakazują, aby pamiętać o tych narzędziach ochrony, nie czekając na odgórne zarządzenia.
W tym momencie szczepienie całej populacji czwartą dawką niekoniecznie znajduje uzasadnienie, natomiast w końcowej fazie są badania nad szczepionkami opracowanymi na bazie wariantu Omikron i być może to właśnie da wszystkim istotną ochronę także przed łagodnymi zachorowaniami.
Czy zalecałby pan wykonanie testu? Rozważyć wykonanie testu powinny przede wszystkim pacjenci z grup ryzyka bądź osoby, które mają pod opieką seniorów lub pacjentów z obniżoną odpornością. W takich sytuacjach weryfikacja COVID-19 jest istotna wręcz dla życia tych osób. W razie nasilenia objawów chorzy powinni skontaktować się oczywiście z lekarzem rodzinnym.
Więcej zakażeń, rośnie też zainteresowanie szczepieniami na COVID-19
Obecnie wchodzimy w falę zachorowań, która nieco wcześniej objęła takie kraje, jak Niemcy, Włochy czy Portugalię. Proszę zwrócić uwagę, że liczba pozytywnych wyników w naszym kraju przekracza 30 proc., choć faktyczne bezwzględne liczby wykonanych badań są niskie, dużo niższe niż rok temu. Wszyscy zapewne mamy w naszym otoczeniu osoby, które mają objawy, a mimo to się nie testują, lub odczuwają symptomy i testują się prywatnie w domu. Te zakażenia nie są odnotowywane w statystykach, więc analizując dane epidemiologiczne, raczej zwróciłbym większą uwagę na tempo przyrastania wyników dodatnich aniżeli na wartości bezwzględne wykrytych przypadków. A to tempo przyrastania obecnie wynosi od 50 proc. do nawet 80 proc. nowo wykrytych zakażeń, porównując tydzień do tygodnia. Proszę też zwrócić uwagę, że ta fala zachorowań rozpoczęła się dużo szybciej niż w latach ubiegłych i również znacznie szybciej narasta, co ma związek z większą transmisyjnością wirusa wariantu BA.5.
Czy powinniśmy obawiać się tego wariantu? Omikron przez ostatnie miesiące nie tracił czasu i generował kolejne podtypy i podwarianty, które w jeszcze bardziej doskonały sposób rozprzestrzeniają się między ludźmi. BA.5 co prawda szybko przenosi się z człowieka na człowieka, ale na szczęście zazwyczaj nie powoduje ciężkich zachorowań.
Od 20.04 czwarta dawka szczepień dla osób starszych
Z
punktu widzenia lekarza i epidemiologa - tak, natomiast są to działania kosztowne i szczególnie teraz decyzje powinny być podejmowane rozważnie. Obecnie mamy trochę inny kaliber zagrożenia. W poprzednich falach obawialiśmy się przeciążenia systemu ochrony zdrowia hospitalizacjami i gwałtownie rosnącą liczbą zgonów. W tym momencie oczywiście również obawiamy się zgonów, zwłaszcza w grupach ryzyka, natomiast głównie myślimy o sytuacji, w której w jednym czasie zachoruje wiele osób. To będzie duży problem, nawet jeśli przebieg choroby u niemal wszystkich będzie łagodny, z czym borykają się obecnie np. niektóre niemieckie szpitale, w których prawie cały personel zachorował jednocześnie. Natomiast jest to nadal znacznie mniejsze zagrożenie w porównaniu do tego, co obserwowaliśmy w poprzednich latach.
Jak wygląda kwestia szczepień? Obecnie osoby powyżej 80 roku życia i pacjenci z niedoborami szczepią się czwartą dawką. Mamy jednoznaczne dane naukowe wskazujące, że w przypadku tych grup dodatkowa dawka ratuje życie. W tym momencie szczepienie całej populacji czwartą dawką niekoniecznie znajduje uzasadnienie, natomiast w końcowej fazie są badania nad szczepionkami opracowanymi na bazie wariantu Omikron i być może to właśnie da wszystkim istotną ochronę także przed łagodnymi zachorowaniami. Czekamy na wynik analiz dotyczących skuteczności i bezpieczeństwa tych nowych preparatów.
Przypomnę, że poprzednie produkty były opracowywane na bazie pierwotnych wariantów z Wuhan. Ten wirus jest nadal szybszy aniżeli nasze możliwości technologiczne tworzenia nowych szczepionek, dlatego szczepienia trzeba postrzegać jako narzędzie długoterminowej walki z pandemią. Na krótką metę możemy i powinniśmy wykorzystywać maseczki, dystans i podstawowe zasady higieny.
W Stanach Zjednoczonych już można szczepić najmłodsze dzieci - kiedy w Europie będzie taka możliwość? Zakładam, że jeszcze w tym roku będzie taka zgoda.
Nowa "tradycyjna" szczepionka na COVID-19 od 1 marca w Polsce
Jeżeli epidemia będzie postępować w takim schemacie jak dotychczas, to nie należy spodziewać się jesienią tak dużej liczby zachorowań i zgonów, jak to było w latach ubiegłych. Nie da się wykluczyć pojawienia się nowego wariantu, który dla pewnej podgrupy pacjentów będzie stanowił znacznie większe zagrożenie. Na razie nie obserwujemy takich mutacji, oby nigdy nie powstały. Poziom wyszczepienia i odporność pochorobowa poprawiają nasze szanse na spokojną jesień, ale nie dają takiej gwarancji. Bardzo liczymy na większą dostępność do leków doustnych do podania w warunkach domowych, w najwcześniejszych okresach zakażenia, gdy objawy są jeszcze łagodne. Dotychczasowe doświadczenia jasno wskazują, że to bardzo skuteczne narzędzie i może znacznie ograniczać rozwój choroby i poprawiać rokowania nawet u osób bardzo obciążonych chorobami współistniejącymi.
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii. 
Filmy