Celiakia czyli nietolerancja glutenu zwana również chorobą trzewną oraz alergia na gluten to dwa główne stany chorobowe, w których niezbędne jest zastosowanie diety bezglutenowej.
Zapraszamy na kolejne porady, udzielane naszym czytelnikom przez mgr
Annę Słomkowską z Poradni Dietetycznej
Trójmiasto Dietetyk.
Celiakia występuje w trzech formach: klasyczna choroba trzewna, niema i ukryta. Formy te mają różny charakter objawów oraz stopień uszkodzenia błony śluzowej jelita, jednak wspólny dla wszystkich jest czynnik, który jej wywołuje -
gluten.
Gluten jest to białko zawarte w ziarnach zbóż. Tę wspólną nazwę przyjęto dla frakcji białek obecnych w poszczególnych zbożach: w
pszenicy to gliadyna, białko
żyta to sekalina,
jęczmienia - hordeina, a
owsa - awenina. Szkodliwe działanie glutenu prowadzi do spłaszczenia błony śluzowej jelita i do zaniku kosmków jelitowych. Takie zmiany w jelicie powodują
upośledzone trawienie i wchłanianie składników odżywczych zwłaszcza tłuszczów, co w konsekwencji prowadzi do niedożywienia i niedoborów pokarmowych. U chorych niedobory dotyczą najczęściej witamin rozpuszczalnych w tłuszczach A,D,E,K oraz witaminy B12, a także wapnia, żelaza i kwasu foliowego. Stąd objawy tj. biegunki tłuszczowe, utrata łaknienia, osłabienie, niedokrwistość (megaloblastyczna lub niedobarwliwa), awitaminoza, może temu towarzyszyć nietolerancja laktozy i atopowe zapalenie jamy ustnej.
Dieta bezglutenowaTo jedyny skuteczny "lek", który chroni przed nieprzyjemnymi objawami i złym samopoczuciem. U chorych stosujących dietę bezglutenową poprawia się stan jelita pojawiają się zanikłe kosmki i wraca jego prawidłowe funkcjonowanie. Dieta ta jednak stwarza chorym spore utrudnienia i oznacza zmianę ich życia. Gluten jest obecny w podstawowych produktach spożywczych tj. pieczywo, płatki śniadaniowe, makarony, ciasta, wyroby mięsne oraz słodycze. Osoba z celiakią musi doskonale znać źródła glutenu, produkty w których może, ale nie musi on występować. Nie można opierać się tylko na ogólnikach tzn. płatki kukurydziane, które w istocie są bezglutenowe, mogą jednak zawierać śladowe ilości glutenu, który dostał się do nich w procesie produkcji. Stąd osoba na diecie bezglutenowej musi nauczyć się dokładnie
czytać etykiety na produktach spożywczych. Dziś można już kupić gotowe i bezpieczne produkty bezglutenowe lub półprodukty służące do przygotowania różnych potraw w domu. Oznaczone są one ogólnie przyjętym symbolem
"przekreślonego kłosa". Takie produkty można kupić w sklepach ze zdrową żywnością lub w wydzielonych działach w supermarketach. Wiele osób korzysta z różnych sprawdzonych przepisów umieszczonych na stronach poświęconych chorobie trzewnej i samemu "produkuje" pieczywo, ciasta, makarony, pierożki i inne pyszności. Należy pamiętać, ze procesy technologiczne przygotowania potraw nie zmieniają szkodliwego działania glutenu. Jedzenie poza domem również nie jest takie proste. Pocieszającym jest fakt, że świadomość społeczeństwa i restauratorów rośnie i dlatego pojawiają się już w menu niektórych restauracji lub barów, oferty dań bezglutenowych. Niektóre obecne na polskim rynku amerykańskie restauracje sieciowe mają specjalną informację o alergenach obecnych w ich daniach.
Najbardziej popularne produkty zawierające gluten (zabronione):- mąka pszenna i żytnia oraz wszelkie wypieki powstałe z ich udziałem (tj. pieczywo, ciasta)
- makarony
- kasza manna, jęczmienna, pęczak
- musli, płatki owsiane, otręby owsiane
- czekolady i batony
- wafelki
- guma do żucia
- niektóre jogurty (dodatek mąki - etykieta!)
- kawa zbożowa
- paluszki
- gotowe mieszanki przyprawowe
- piwo, whiskey
Produkty, w których może być ukryty gluten:- napoje gazowane
- niskogatunkowa kawa, do której dosypano kawy zbożowej
- panierki do mięs
- gotowe dania i sosy w proszku
- produkty mięsne i wędliniarskie (batony, konserwy)
- suszone owoce (dodatek zapobiegający sklejaniu się owoców)
- ketchup
- majonez
- gotowe sosy
Producenci żywności maja obowiązek umieścić na opakowaniu informację żywieniową o alergenach, do których m. in. należy gluten. Informacja może brzmieć następująco: "produkt zawiera (może zawierać) gluten", produkt zawiera śladowe ilości glutenu", "produkt zawiera białka pszenicy".
Produkty dozwolone:- mąka ryżowa
- płatki ryżowe
- skrobia ryżowa
- ryż
- mączka ziemniaczana
- mąka sojowa (z soi)-
- soja
- soczewica
- tapioka (z bulw manioku)
- sago (z palmy sojowej)
- sargo
- gryka, mąka gryczana, kasza gryczana
- sezam
- kukurydza i mąka kukurydziana
- desery i wypieki przygotowane na bazie wymienionych mąk
- miód
- dżemy
- jaja
- mięsa chude
- kurczak, indyk
- królik
- cielęcina
- wołowina
- ryby
- wędliny (niezawierające w składzie glutenu!)
- warzywa i owoce w postaci soków, surówek, przecierów, gotowanych pulp
Osoba na diecie bezglutenowej musi zadbać nie tylko o unikanie zabronionych produktów, ale również o odpowiednie
skomponowanie tygodniowego jadłospisu tak, aby:
- zawierał produkty dostarczające witamin A,D,E,K oraz z grupy B, kwas foliowy oraz składniki mineralne zwłaszcza wapń i żelazo
- był łatwo strawny
- bogaty w pełnowartościowe białko
- ograniczający spożycie tłuszczu
W stanach zaostrzeń choroby należy czasami wyłączyć również produkty mleczne zawierające laktozę.
opracowała:
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii. 
Filmy