Dzieci z FASD borykają się z problemami, które mają charakter nieodwracalny. Mowa nie tylko o uszkodzeniu ośrodkowego układu nerwowego, które prowadzi do niepełnosprawności i zaburzeń poznawczych czy zachowań agresywnych, ale również o poważnych wadach rozwojowych. - Alkohol jest teratogenem i trzeba podkreślić, że nie ma bezpiecznej dawki przyjęcia. Jest to duży problem, ponieważ zdarza się, że kobiety późno dowiadują się o ciąży. Pierwszy okres ciąży jest najbardziej wrażliwy na działanie alkoholu, bo mamy do czynienia z okresem organogenezy - tworzenia się narządów - mówi lekarz pediatra.
tak, mam problem z alkoholizmem
11%
tak, ale tylko dlatego, że nie wiedziałam na początku, że jestem w ciąży
22%
nie, od razu się pilnowałam
67%
Alkohol w każdej ilości spożywany przez kobietę w ciąży stanowi ogromne niebezpieczeństwo dla płodu i późniejszego zdrowia dziecka. Wydaje się, że jest to wiedza powszechna, jednak w szpitalach cały czas są diagnozowani mali pacjenci z FASD, a więc ze
Spektrum Płodowych Zaburzeń Alkoholowych.
- W Polsce były prowadzone badania w ramach projektu Alicja, które ukazały szacunki FASD u 1,72 proc. dzieci. Uznaje się jednak, że jest to minimalna granica, z uwagi na niski procent realizacji próby - mówi lek. Monika Cichoń-Kotek z Kliniki Pediatrii, Hematologii i Onkologii UCK w Gdańsku.
Alkohol? "Pierwszy okres ciąży jest najbardziej wrażliwy"
Sytuacja nie jest jednak taka prosta. Oczywiście są kobiety mające problem z nałogiem, które mniej lub bardziej świadomie spożywają alkohol w ciąży. Jest jednak pewna grupa kobiet, które dowiadują się stosunkowo późno o ciąży i piją, nie zdając sobie sprawy z konsekwencji. Dlatego specjaliści apelują o czujność.
- Alkohol jest teratogenem i trzeba podkreślić, że nie ma bezpiecznej dawki przyjęcia. Jest to duży problem, ponieważ zdarza się, że kobiety późno dowiadują się o ciąży. Pierwszy okres ciąży jest najbardziej wrażliwy na działanie alkoholu, bo mamy do czynienia z okresem organogenezy - tworzenia się narządów. Z kolei w trzecim trymestrze mamy rozwinięty płód i narządy, ale właśnie wtedy kontynuowany jest rozwój układu nerwowego - dodaje lek. Monika Cichoń-Kotek.Spektrum Płodowych Zaburzeń Alkoholowych jest diagnozowane na różnych etapach życia, jednak najczęściej w momencie pojawienia się problemów poznawczych na kolejnych szczeblach edukacji.
- Pod kątem FASD podczas części neuropsychologicznej badane są dzieci i młodzież w różnym wieku, u których potwierdza się lub wyklucza deficyty poznawcze. Pierwsze badanie powinno się odbyć przed 3. rokiem życia, kolejne rediagnozy w zależności od potrzeb powinny mieć miejsce w 4. roku życia, ok. 6-7. roku (na progu edukacji szkolnej), w wieku 11-12 lat, kiedy ma miejsce okres dojrzewania, i ok. 18. roku życia. Podczas diagnoz zdarza się, że mamy do czynienia z osobami dorosłymi, które nigdy wcześniej nie były diagnozowane - dodaje Ilona Bidzan, psycholog kliniczny, neuropsycholog z gabinetu Bidzan.
Dziecko zastraszane w szkole. Przemoc, hejt, nękanie - jak z tym walczyć?
"Czasami mamy też taką informację z MOPRU"
Z FASD diagnozowane są również niemowlęta, czasem bowiem w wywiadzie kobieta przyznaje się do picia alkoholu w czasie ciąży.
- To rzadkość - słyszymy na gdyńskim oddziale - najczęściej albo o tym nie wiemy albo mamy informacje z pogotowia socjalnego.Dzieci mogą też przejawiać szereg objawów wskazujących na somatyczne zaburzenia prawidłowego rozwoju.
- Wyróżniamy kilka charakterystycznych objawów. Pacjenci mają najczęściej niski wzrost i/lub niedobór masy ciała lub niską masę urodzeniową. Następnie wyróżniamy trzy cechy dysmorfii - krótkie szpary powiekowe, płaską rynienkę podnosową oraz cienką wargę górną. Kolejnym kryterium są zaburzenia funkcjonowania w obrębie ośrodkowego układu nerwowego, co jest diagnozowane przez psychologów. Ważną częścią diagnozy, niestety nie zawsze dostępną, jest potwierdzona prenatalna ekspozycja na alkohol. Czasami mamy też taką informację z MOPRU lub dokumentację medyczną potwierdzającą, że kobieta w ciąży jest pod wpływem alkoholu - mówi lek. Monika Cichoń-Kotek. Ponadto dzieci również w późniejszym okresie borykają się z szeregiem zaburzeń - z wadami serca czy nerek i wymagają specjalistycznej opieki pediatrycznej.
"Często dochodzi do obniżonego funkcjonowania wykonawczego w wyniku uszkodzeń płatów czołowych"
Rozpoznanie FASD wymaga jednak współpracy lekarzy i psychologów. Dopiero mając wszystkie wyniki badań, można postawić diagnozę. Jeśli chodzi o rozpoznanie w wieku przedszkolno-szkolnym, to najczęściej stanowi ono pokłosie zgłaszanych problemów poznawczych oraz wywiadu z opiekunami - często zdarza się, że mowa bowiem o dzieciach, które trafiły do pieczy zastępczej.
- U dzieci z FASD nierzadko dochodzi do funkcjonowania na poziomie niepełnosprawności intelektualnej w stopniu łagodnym lub umiarkowanym. Często dochodzi do obniżonego funkcjonowania wykonawczego w wyniku uszkodzeń płatów czołowych. Innymi obszarami poznawczymi ulegającymi często obniżeniu są funkcje językowe, procesy pamięciowe, w tym tempo uczenia się. Uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego, m.in. w obrębie płatów czołowych, mogą rzutować większą agresją i skłonnościami do przestępczości - mówi Ilona Bidzan.
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii. 
Filmy