Zaburzenia odżywiania najczęściej spośród chorób psychicznych prowadzą do śmierci. Na anoreksję i bulimię chorują zwykle młode kobiety, ale pacjentami są też mężczyźni i dzieci. Jak rozpoznać, czy to co jemy i w jaki sposób jemy nie stało się niebezpieczne?
tak, skrupulatnie liczę pochłaniane kalorie i dużo ćwiczę
11%
tak, ale nie schodzę poniżej "bezpiecznej" liczby dziennych kalorii
6%
nie objadam się, po prostu pilnuję się z jedzeniem
20%
nie nadmiernie, ale wyłączyłem(łam) z diety słodycze
5%
nie, ale chodzę na siłownię/aerobic/biegam - to pomaga utrzymać dobrą sylwetkę
18%
nie, i jem to, na co mam ochotę
40%
Anoreksja (jadłowstręt psychiczny) to zaburzenie, które charakteryzuje się
strachem przed przybraniem na wadze i powoduje znaczny spadek masy ciała na skutek niejedzenia, a często również wyczerpujących ćwiczeń fizycznych.
Osoba chora zatraca umiejętność obiektywnej oceny swojego wyglądu i dąży do ideału wychudzonej sylwetki. Najczęściej
choroba ma swój początek ok. 15 roku życia dziewcząt. 20 proc. zachorowań dotyczy jednak kobiet po 30 roku życia.
Bulimia (żarłoczność psychiczna) charakteryzuje się występowaniem niekontrolowanych napadów obżarstwa. Podczas jednej "uczty" osoba cierpiąca na bulimię potrafi przyjąć
kilkanaście tysięcy kalorii. Napady wilczego głodu kończą się sprowokowaniem wymiotów bądź przeczyszczaniem się przy użyciu środków farmakologicznych. Bulimiczki często mają prawidłową masę ciała, z tego też powodu trudno rozpoznać chorobę oceniając jedynie wygląd kobiety. Bulimia
występuje 5 razy częściej niż anoreksja i dotyka ok. 2-3 proc. kobiet. Największe ryzyko zachorowania przypada
ok. 18 roku życia.
Napady niekontrolowanego obżarstwa nie muszą kończyć się prowokowaniem wymiotów. Konsekwencją tej kompulsji (przymusu objadania się) może być
otyłość, którą również uważa się obecnie za powszechnie występujące zaburzenie odżywiania.
Zaburzenia odżywiania nie zawsze występują u pacjenta w czystej postaci. Chorzy często zmagają się z różnorodnymi objawami. Osoby cierpiące na anoreksję mogą doświadczać napadów wilczego apetytu i niekontrolowanego obżarstwa, a następnie prowokować wymioty. Jest to tak zwana
anoreksja bulimiczna. Osobom zmagającym się z bulimią mogą zdarzać się okresy, kiedy zamiast prowokowania wymiotów stosują restrykcyjne głodówki oraz wyczerpujące ćwiczenia. Jest to
bulimia o typie nieprzeczyszczającym.
Przyczyny zaburzeń jedzenia są złożone. Kluczową rolę odgrywają jednak cechy osobowości i indywidualne predyspozycje. Na anoreksję najczęściej zapadają osoby będące
perfekcjonistami, krytyczne i surowe wobec siebie. Dorastając, mają w sobie wiele lęku, czy sprostają wymaganiom dorosłego świata. Często okazuje się, że dążenie do zachowania szczupłej, dziecięcej sylwetki przez dorastającą dziewczynkę jest wyrazem lęku przed własną kobiecością. Dziewczęta, które zapadają na bulimię często zmagają się z
chwiejnością swoich nastrojów, mają trudność z samokontrolą, łatwo ulegają impulsom i mają wrażenie, że nie potrafią zapanować nad chaosem swojego życia. U podstaw bulimii leżą również depresja i poczucie osamotnienia.
Ważny wpływ na kształtowanie się u młodych osób zaburzeń odżywiania mają także
relacje z rodzicami i atmosfera panująca w domu rodzinnym. Badania wykazały, że dziewczynki cierpiące na anoreksję, najczęściej pochodzą z rodzin stosunkowo bogatych, o wysokiej pozycji społecznej. Większość anorektyczek wyznaje, że w ich relacji z matką zawsze panował chłód, dystans i wysokie wymagania wobec dzieci. Kontrola nad jedzeniem i własnym ciałem jest jedynym obszarem, na który rodzina nie mogła mieć wpływu. Również dziewczęta cierpiące na bulimię wspominają, że w ich domach nie okazywano sobie wzajemnie ciepła i czułości. Dziś jedzenie ma rekompensować tę pustkę i koić osamotnienie.
Na pojawienie się zaburzeń odżywiania mogą także wpłynąć
przeżyte traumy. Na otyłość zapadają
ofiary gwałtów i molestowania seksualnego. Zmiana swojego wyglądu jest nieświadomą formą obrony przed oprawcą. Jeśli ciało przestanie być atrakcyjne, nie zostanie ponownie nadużyte. Zniekształcanie swojego ciała może być również formą samokarania się.
Warto pamiętać, że jedzenie jest jedynie symbolem, a
to, w jaki sposób jemy często odzwierciedla cechy naszej osobowości i przeżywane emocje. Styl jedzenia może przypominać to, w jaki sposób nawiązujemy znajomości, pracujemy, a nawet jaki jest nasz
seksualny temperament i schematy zachowań erotycznych. Kobiety cierpiące na anoreksję często również w zachowaniach seksualnych prezentują nadmierną kontrolę i surowość wobec siebie. Mogą cierpieć na anhedonię (niemożność odczuwania przyjemności cielesnej), a nawet awersję seksualną, ponieważ odrzucają, nie akceptują swojej kobiecości. Kobiety cierpiące na bulimię często charakteryzuje chaos i utrata kontroli - również w sferze seksualnej. Mogą impulsywnie podejmować liczne kontakty, erotyczne eksperymenty, a nawet zachowania ryzykowne, np. seks z wieloma przygodnymi partnerami.
Nie tylko kobiety cierpią na zaburzenia jedzenia, choć stanowią zdecydowaną większość chorych, jak i większość leczących się. Według różnych danych,
mężczyźni stanowią 3-10 proc. chorych. Niektórzy zmagają się z
bigoreksją. Jest to zaburzenie, w którym mężczyźni dążą do budowania jak największej masy mięśniowej poprzez wyczerpujące treningi oraz restrykcyjną dietę, a także przyjmując niedozwolone substancje. Podobnie jak w przypadku anoreksji, osoba chora na bigoreksję ma zaburzony obraz własnego ciała. Mimo dużego umięśnienia wciąż widzi siebie jako zbyt szczupłą i niedoskonałą osobę.
Zaburzenia odżywiania należy leczyć, ponieważ uniemożliwiają prawidłowe funkcjonowanie, tworzenie zdrowych związków i rozwój. Chorzy każdego dnia zmagają się ze stanami depresyjnymi, lękowymi i nerwicowymi. Ogromne są również szkody organizmu. Anoreksja prowadzi do skrajnego wycieńczenia organizmu, uszkodzeń serca, mózgu i innych narządów. Organizm, który nie otrzymuje pokarmu, "wyłącza" kolejne życiowe funkcje (np. powoduje bezpłodność) i niejako "sam siebie trawi". Wymioty związane z bulimią powodują wypłukiwanie wapnia z organizmu i osteoporozę. Mogą prowadzić również do pęknięć jelit i przełyku. Według niektórych danych,
umiera aż 20 proc. pacjentów cierpiących na zaburzenia odżywiania. Często są to śmierci samobójcze.
Zobacz, gdzie w Trójmieście znajdziesz
dietetyka, a gdzie
psychiatrę lub
psychologa.
Leczenie zaburzeń odżywiania odbywa się zazwyczaj we współpracy psychologa i psychiatry, a często również dietetyka. Ważne jest przywrócenie prawidłowej wagi ciała (przybranie na wadze w przypadku anoreksji, utrata wagi w przypadku otyłości) i nauka nowych, zdrowych nawyków żywieniowych. Priorytetem jest jednak psychoterapia, która polega na rozpoznaniu przyczyn zaburzeń jedzenia, a następnie pomocy w rozwiązaniu problemów pacjenta, podwyższeniu samooceny, przywróceniu pozytywnego stosunku do własnego ciała i wyglądu oraz osiągnięciu równowagi emocjonalnej.
Co powinno zwrócić uwagę rodziców dzieci i nastolatków?
stosowanie kolejnych diet, dokładne ważenie produktów lub liczenie kalorii, okresy głodówek, "oczyszczania organizmu", stosowanie suplementów diety, herbatek przeczyszczających
napady głodu, jedzenie w odosobnieniu i w tajemnicy, ukrywanie lub gromadzenie jedzenia
obsesja ćwiczeń fizycznych, codzienne treningi przekraczające granice wytrzymałości, nawet mimo choroby czy kontuzji
dziwne rytuały, np. bardzo długie przeżuwanie jedzenia, ważenie się kilka razy dziennie, długie wizyty w toalecie w ciągu dnia oraz po posiłkach (mogą być to prowokowane wymioty lub biegunki)
niska samoocena, wahania nastrojów, smutek, narzekanie na swój wygląd
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii. 
Filmy