Ze względu na powszechność występowania nazywana jest chorobą cywilizacyjną i społeczną. Szacuje się, że w Polsce choruje na nią co najmniej 3 miliony osób. Cukrzyca, bo o niej właśnie mowa, jest chorobą przewlekłą związaną z zaburzeniami w produkcji insuliny, czyli hormonu wytwarzanego przez trzustkę.
tak, sam jestem chory
48%
tak, ktoś z mojej rodziny lub bliskich choruje na cukrzycę
36%
nie, ale spotkałem się z insulinoopornością
6%
nie, na szczęście nie miałem z tą chorobą styczności
10%
14 listopada obchodzony jest światowy dzień cukrzycy, który przypada w rocznicę urodzin odkrywcy insuliny, Fredericka Bantinga. Światowy dzień cukrzycy został ustanowiony 30 lat temu przez Międzynarodową Federację Diabetologiczną.
Czytaj też:
Większość przyjmuje leki, a 40 proc. choruje przewlekle. Jaki jest stan zdrowia Polaków?
Co to jest cukrzyca?
Cukrzyca wiąże się z zaburzeniami w produkcji insuliny, która jest niezbędna do przenoszenia glukozy z krwi do komórek organizmu. Tam przetwarzana jest na energię. Jeśli nie wykorzystamy jej w ten sposób, zostaje zamieniona i odkłada się w postaci tkanki tłuszczowej i narządów wewnętrznych. O nieprawidłowościach świadczy podwyższony poziom glukozy we krwi.
- Cukrzyca obok otyłości jest jednym z najczęstszych zaburzeń metabolicznych społeczeństw krajów rozwiniętych. Jest to choroba przewlekła, spowodowana zaburzeniem metabolizmu węglowodanów, białek i tłuszczy. Jeszcze 100 lat temu była nieuleczalną i śmiertelną chorobą, obecnie nie stanowi przeszkody w prowadzeniu dobrej jakości życia, w tym także w realizowaniu pasji sportowych. Świadomość społeczeństwa na temat samej choroby, edukacja diabetologiczna dotycząca zdrowej diety i aktywności fizycznej ma znaczenie w zapobieganiu cukrzycy jak i jej powikłaniom - wyjaśnia Aleksandra Czarnecka, studentka studiów magisterskich na kierunku dietetyka w Wyższej Szkole Zdrowia w Gdańsku. Czytaj też:
L4 na wypalenie zawodowe od 2022 r. Czym jest i jak się objawia?
Wyróżniamy cukrzycę: typu 1 - insulinozależną, na którą chorują głównie dzieci i osoby młode, typu 2 - insulinoniezależną, na która wpływ ma niezdrowy tryb życia, niska aktywność fizyczna i nieprawidłowe odżywianie, a także stan przedcukrzycowy, w którym stężenie glukozy jest podwyższone, ale nie tak, by stwierdzić cukrzycę. Ostatnim typem cukrzycy jest ciążowa.
- Cukrzyca należy do chorób metabolicznych wynikających z czynnika genetycznego oraz środowiskowego. Cukrzycę dzielimy na cztery typy. Jednym z nich jest cukrzyca ciążowa, którą rozpoznajemy wtedy, gdy w ciążę zachodzi kobieta chorująca na cukrzycę. Hiperglikemię rozpoznaną po raz pierwszy w ciąży traktujemy jako zaburzenie, które może oznaczać cukrzycę ciążową, jak i wykryty w ciąży inny typ cukrzycy. Cukrzycę ciążową w Europie ma od dwóch do sześciu proc. kobiet w ciąży - mówi dr n. med. Joanna Krzemieniewska, specjalista ginekologii i położnictwa Invicta.Czytaj także: Dieta z niskim indeksem glikemicznym. Kiedy ją stosować?
Cukrzyca - leczenie, dieta
Przyjmowanie insuliny i leczenie dietetyczne chorych na cukrzycę ma pomóc w utrzymaniu prawidłowego lub bliskiego normy stężenia glukozy w surowicy. Właściwa dieta powinna dostarczać wszystkich niezbędnych składników pokarmowych, dzięki czemu we krwi będzie utrzymywało się optymalne stężenie lipidów i lipoprotein w surowicy krwi.
- Dieta chorego powinna być jak najbardziej zbliżona do racjonalnego żywienia człowieka zdrowego. Zasadnicza modyfikacja polegać powinna na ograniczeniu łatwo przyswajalnych węglowodanów znajdujących się głównie w słodyczach oraz nasyconych kwasach tłuszczowych, które występują głównie w tłuszczu pochodzenia zwierzęcego. Tłuszcze pochodzenia zwierzęcego diabetycy powinni zastępować tłuszczami pochodzenia roślinnego. Węglowodany proste zaś powinny być zamieniane na węglowodany złożone, które znajdują się m.in. w produktach pełnoziarnistych - tłumaczy Aleksandra Czarnecka.Czytaj też:
Okiem dietetyka: zamienniki cukru w diecie
W przypadku cukrzycy ciążowej jej rozpoznanie pozwala na szybkie wdrożenie leczenia. Tutaj również stosowanie odpowiedniej diety połączonej z aktywnością fizyczną poprawia stan zdrowia i jest jedną z form leczenia.
- Na początku zalecamy pacjentce odpowiednią dietę oraz aktywność fizyczną w celu utrzymania prawidłowych stężeń glukozy w surowicy. Przestrzeganie odpowiedniej diety dotyczy również pacjentek niebędących w ciąży, a chorujących na cukrzycę, Jeżeli pomimo diety i aktywności nie uzyskamy prawidłowej glikemii należy wdrożyć insulinoterapię. Zdarzają się sytuacje, w których pacjentów leczy się doustnymi lekami, które pobudzają wytwarzanie insuliny - dodaje dr n. med. Joanna Krzemieniewska.Dietetycy w Trójmieście - znajdź swojego eksperta
Cukrzyca - co jeść? Indeks glikemiczny i ładunek glikemiczny
Indeks glikemiczny informuje, jak wzrośnie poziom glukozy we krwi po spożyciu określonego produktu, a ładunek glikemiczny z kolei pokazuje, jaki wpływ ma spożycie danej żywności na zmiany poziomu glukozy we krwi. Produkty z wysokim indeksem glikemicznym powodują szybki wzrost glukozy we krwi, a produkty z niskim mają niewielki wpływ jej poziom. Zarówno indeks glikemiczny, jak i ładunek glikemiczny to pojęcia, które mają istotne znaczenie nie tylko w leczeniu, ale i profilaktyce cukrzycy typu 2.
- Przykładami produktów węglowodanowych o niskim indeksie glikemicznym są: pieczywo pełnoziarniste, makaron razowy, kasza gryczana, ryż brązowy, marchewka surowa, suche nasiona roślin strączkowych: fasola, groch, soczewica, jabłka, grejpfruty, mleko i niskotłuszczowe produkty mleczne, pomidory, bakłażany, cukinia - dodaje Aleksandra Czarnecka.Czytaj też:
COVID-19 zamienia się w pandemię otyłości?
Warto podkreślić, że wpływ na indeks glikemiczny ma także sposób oraz długość obróbki termicznej. Przykładowo, surowa marchew ma znacznie niższy indeks glikemiczny niż gotowana.
Diabetycy powinni przestrzegać także ustalonych pór posiłków, które powinny być spożywane regularnie. Należy także ograniczać spożywanie soli.
- Przygotowując posiłki należy stosować gotowanie w wodzie, na parze, pieczenie, duszenie z dodatkiem małej ilości tłuszczu. Nie zaleca się smażenia potraw. Warzywa i owoce powinny być spożywane jak najczęściej, w proporcjach - 3/4 warzywa i 1/4 owoce - mówi Aleksandra Czarnecka.
Życie dziecka z cukrzycą. "To takie funkcjonowanie z tykającą bombą"
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii. 
Filmy