Ciąża to szczególny czas w życiu każdej kobiety, która przygotowuje się do roli matki. Przez 9 miesięcy zmienia się wszystko, a szczególnie ciało. Wiele kobiet jednak obawia się samego porodu ze względu na ból. Dla niektórych poród jest bardzo bolesny, dla innych mniej. Nie da się jednak ukryć, że może to być przykre doświadczenie. Jednak są metody, które pomagają złagodzić ból.
gazu rozweselającego (podtlenku azotu)
37%
Specjaliści przekonują, że lęk przed porodem to bardzo naturalna sprawa. Miliony kobiet odczuwają ten strach. Problem pojawia się dopiero w sytuacji, kiedy strach czy niepokój zamienia się w paniczny lęk, a im bliżej rozwiązania, tym trudniej pozbyć się przerażających wizji. Dlatego najlepiej odpowiednio się przygotować i poznać sposoby radzenia sobie z bólem podczas porodu.
To, w jakim stopniu rodząca kobieta odczuwa ból jest indywidualną kwestią, dlatego równie indywidualnie powinien być dobierany sposób łagodzenia bólu. Ciężarna ma do wyboru wiele możliwości, które dzieli się przede wszystkim na metody farmakologiczne i niefarmakologiczne.
Czytaj też:
Depresja, łagodzenie bólu, wybór położnej. Co zmieniło się w opiece okołoporodowej?
Edukacja przedporodowa
Od 1 stycznia obowiązuje nowy zapis w standardach opieki okołoporodowej, według którego lekarz ma obowiązek kierować ciężarną do położnej Podstawowej Opieki Zdrowotnej na bezpłatną edukację przedporodową. Przyszła mama ma otrzymać kompleksowe informacje, jakie metody uśmierzania bólu są dla niej dostępne i jakie mogą mieć skutki niepożądane. Będzie też mogła wcześniej zapoznać się z miejscem porodu, wypełnić dokumentację medyczną i skorzystać z konsultacji anestezjologicznej, żeby poznać informacje o dostępnych formach znieczulenia.
- Najważniejsze jest to, aby wcześniej poznać dostępne opcje uśmierzania bólu. Większość moich pacjentek rozważa oczywiście poród bez znieczulenia. Proszę je jednak, aby jeszcze przed porodem zapoznały się z możliwościami, jakie posiada szpital, w którym planują poród. Rozmawiam też z nimi na temat potencjalnych działań niepożądanych. Jest to bardzo ważne, ponieważ jeśli w trakcie akcji porodowej jednak zmienią zdanie, będą miały możliwość podjęcia świadomej decyzji o skorzystaniu ze znieczulenia. Nie jesteśmy w stanie przewidzieć, jak nasze ciało zareaguje na ból i jakie w tym momencie będą nasze potrzeby - mówi dr n. med. Katarzyna Kopacz-Petranyuk, specjalista ginekolog - położnik z MAM - Kobiece Centrum Zdrowia i Urody.
Metody łagodzenia bólu
Metody uśmierzania bólu podczas porodu możemy podzielić na nieinwazyjne takie jak: masaż, zastosowanie gazu rozweselającego (podtlenku azotu), imersja wodna, przybieranie dogodnej pozycji czy zastosowanie przezskórnej elektrostymulacji (tzw. TENS). Z inwazyjnych metod łagodzących ból najpopularniejszym jest znieczulenie zewnątrzoponowe (ZOP), które wiąże się z założeniem cewnika do przestrzeni zewnątrzoponowej, przez który są podawane leki znieczulające.
- Każda pacjentka ma inne potrzeby i inny próg bólu. Jedna będzie wolała rodzić w sposób aktywny, poruszając się po sali, czy korzystać z piłki, a znieczulenie ZOP jej to uniemożliwi. Innej będzie zależało głównie na uśmierzeniu bólu, zwłaszcza po wielu godzinach bolesnych skurczy i taka pacjentka jest kandydatką do znieczulenia zewnątrzoponowego - przekonuje Kopacz-Petranyuk.Czytaj też:
Depresja poporodowa? Teraz ciąże będą pod specjalnym nadzorem
Kto pomoże w walce z bólem?
Niefarmakologicznymi metodami uśmierzania bólu, które można zastosować w trakcie porodu zajmuje się wielu specjalistów. To m.in. położne, które jako towarzyszki kobiet rodzących skutecznie wprowadzają je w życie. Na etapie szkoły rodzenia, chętnie odpowiadają na wszystkie, nawet te najtrudniejsze pytania.
- Zdecydowanie najmocniej ugruntowaną wiedzę na temat niefarmakologicznych metod uśmierzania bólu mają również fizjoterapeuci. W ciągu 5 lat studiów są uczeni przede wszystkim sposobu uśmierzania bólu i usprawniania pacjenta. Aktualnie, coraz więcej jest fizjoterapeutów, a przede wszystkim fizjoterapeutek specjalizujących się w uroginekologii z akredytacją Polskiego Towarzystwa Uroginekologicznego (PTUG). W Trójmieście pracują również dwie fizjoterapeutki ze specjalizacją rehabilitacji okołoporodowej z akredytacją PTUG - mówi dr n. med. Ewa Grymel-Kulesza, ekspert, wykładowca, adiunkt Wyższej Szkoły Zdrowia w Gdańsku.Jak dodaje, fizjoterapeuci często są zatrudniani w szkołach rodzenia do prowadzenia zajęć z zakresu niefarmakologicznych metod uśmierzania bólu i fizjoterapii okołoporodowej. Warto wtedy pytać o wszystkie, nawet z pozoru błahe aspekty, bólu w czasie porodu.
- Świetną metodą uśmierzania bólu jest imersja wodna. Wejście pod prysznic lub do wanny po 5-centymetrowym rozwarciu szyjki macicy powoduje zwiększenie siły skurczu i łatwiejsze dalsze rozwieranie się szyjki macicy. Woda znacząco łagodzi ból, uspokaja, rozluźnia mięśnie krocza. Najlepszym sposobem jest zanurzenie ciała w wannie z wodą, ale nie wszystkie szpitale w Trójmieście to oferują - mówi fizjoterapeutka.Również ruch i przyjmowanie określonych pozycji niezwykle pomaga w postępie porodu.
- Potraktujmy poród jak ring bokserski. W trakcie skurczu, kiedy ból bardzo doskwiera, mama ma najczęściej ochotę zacisnąć zęby, przestać oddychać i zapaść się gdzieś głęboko pod ziemię. Tymczasem w trakcie skurczu, tak, jak w trakcie rundy bokserskiej, tylko mama, może zdecydować o tym, jak przebiegnie ta faza - przekonuje Grymel-Kulesza.Ogromne znaczenie ma również relaksacja. Może się to wydawać niemożliwe, jednak fizjoterapeuci jako formę odpoczynku polecają sen. Podkreślają jednak, że relaksacji trzeba się nauczyć. Zadziała, jeśli ciężarna będzie ćwiczyć od ok. 32 tygodnia ciąży. Obok ruchu, masażu, imersji wodnej i innych metod, popularna jest również stymulacja TENS.
- To przezskórna elektryczna stymulacja nerwów. Stosowana jest w położnictwie od 1977 r. Jest podstawową metodą z dziedziny fizykoterapii do uśmierzania bólu w fizjoterapii. W tym przypadku zmniejszany jest ból towarzyszący porodowi. Małe samoprzylepne elektrody umieszczane są na plecach rodzącej. Przenośny elektrostymulator wielkości telefonu komórkowego generuje dwa rodzaje prądu. Na skurczu rodząca odczuwa przyjemne mrowienie, a w przerwie między skurczami - impulsy. Prąd doskonale znosi bóle krzyżowe. Bóle brzuszne są zmniejszane, lecz nie są zniesione zupełnie. Bardzo wskazane jest, by przyszła mama wypróbowała TENS przed porodem, ponieważ nie każda kobieta polubi prąd. Aby stymulacja rozwinęła w pełni swoje możliwości przeciwbólowe konieczne jest jej włączenie do 4 cm rozwarcia szyjki macicy - wyjaśnia fizjoterapeutka.Jak przekonuje, TENS jest metodą niemającą żadnych skutków ubocznych, a jej skuteczność została potwierdzona licznymi badaniami, również prowadzonymi w Klinice Położnictwa GUMed pod kierownictwem
prof. Krzysztofa Preisa.
Istnieje wiele technik, które w sposób zupełnie bezpieczny mogą zmniejszyć ból porodowy. Oczywiście, że nie zlikwidują bólu tak, jak metody farmakologiczne. Jednakże ich wielką zaletą jest brak skutków ubocznych i brak negatywnego wpływu na dziecko.
Skutki uboczne
Najważniejsze, aby przed porodem każda kobieta rodząca mogła poznać wszystkie wady i zalety poszczególnych rodzajów znieczuleń i podpisać świadomą zgodę na procedurę. Niewielki procent rodzących nie decyduje się na znieczulenie ZOP właśnie ze względu na obawę przed wystąpieniem potencjalnych działań niepożądanych.
- Choć rzadko, to znieczulenie zewnątrzoponowe może negatywnie wpływać na przebieg porodu. Najczęstszymi skutkami negatywnymi jest ustanie czynności porodowej, przedłużenie się porodu, brak współpracy z rodząca w drugim okresie porodu ze względu na zniesienie czucia bólu i parcia, nagły spadek ciśnienia tętniczego. Bardzo rzadko zdarzają się powikłania neurologiczne tj. zespół popunkcyjny, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych czy parestezje w zakresie kończyn dolnych - przyznaje dr n. med. Katarzyna Kopacz - Petranyuk.
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii. 
Filmy