W naszym cyklu chcemy zachęcić was do korzystania z naturalnych produktów, które znaleźć możemy na trójmiejskich straganach, w sklepach zielarskich czy na drzewach oraz krzewach. Tym razem podpowiadamy, jaki samodzielnie i szybko zrobić z jarzębiny produkty wykorzystywane w kosmetyce, lecznictwie czy kuchni.
tak, często sięgam po jesienne warzywa i owoce
43%
nie, w żaden sposób ich nie wykorzystuję
18%
Jarząb pospolity, zwany powszechnie jarzębiną, znany jest wszystkim. Czerwone owoce, które jesienią i zimą cieszą oko intensywną barwą, wykorzystywane są przez dzieci do robienia jesiennych korali i bukietów. Nie każdy wie, że oprócz walorów ozdobnych, te piękne jagody mają szerokie zastosowanie w kosmetyce, lecznictwie i kuchni.
Czy jarzębina jest jadalna?
Choć jarzębina jest bliską krewną
dzikiej róży, o której pisaliśmy w
pierwszym odcinku, to w przeciwieństwie do niej, owoców
jarzębiny nie można jeść na surowo. Nieprzetworzone zawierają kwas parasorbinowy, który może wywołać nudności lub biegunkę. Kwas ten jednak łatwo ulega rozkładowi podczas gotowania, mrożenia czy suszenia. Taka obróbka pozbawia też owoce goryczy.
Surowa jarzębina jest natomiast najbardziej wartościowa i właśnie taką wykorzystujemy do celów kosmetycznych.
Jarzębina - skład, który robi wrażenie
Wysoka zawartość
witaminy C - może dziwić, ale prawda jest taka, że jest jej tyle, ile w cytrynie. Oprócz tego witaminy
K, B, PP, P, E (zwana eliksirem młodości),
beta-karoten (cudo na dobry wzrok i ładną skórę),
potas, magnez, sód, wapń i miedź. A także antocyjany, pektyny, garbniki, flawonoidy, cukry i kwasy organiczne.
Sprawdźcie, jak wykorzystać to bogactwo w domu.
Jarzębina - właściwości w służbie urody
Witamina C i bioflawonoidy (czyli witamina P) uszczelniają i wzmacniają naczynia krwionośne. Flawonoidy mają działanie antybakteryjne i przeciwzapalne. Kwasy owocowe i garbniki działają odkażająco i ściągająco, a kwas sorbowy hamuje rozwój bakterii i grzybów (dlatego właśnie świeże owoce dobrze komponują się z kosmetykami do cer z niedoskonałościami, trądzikiem, rozszerzonymi porami, cieniami pod oczami czy przebarwieniami).
Z jarzębiny wyodrębniany jest
sorbitol - naturalny środek nawilżający (skuteczniejszy niż kwas benzoesowy), który utrzymuje i poprawia poziom wilgotności skóry, w związku z czym często polecany jest również do cer zmęczonych, suchych i z utratą elastyczności.
Jarzębina w kosmetykach. Jak przygotować w domu?
Antybakteryjne, ściągające i oczyszczające działanie owoców wykorzystywane jest między innymi w tonikach i maseczkach. Leczą trądzik, redukują zaczerwienienia i zmniejszają rozszerzone pory. Działają antyseptycznie i antyzapalnie.
Maseczka z jarzębiny na niedoskonałości cery Prościej się nie da. Rozgniecione owoce jarzębiny nakładaj
punktowo na problematyczne miejsca lub całą twarz, 1-2 razy dziennie. Trzymaj kilka minut. Domowy tonik uzupełni działanie maseczki.
Tonik i kompresy z jarzębiny2 łyżki rozgniecionych lub zmiksowanych owoców jarzębu zalać szklanką wody. Gotować około 5 minut, następnie odcedzić. Stosować codziennie jak zwykły tonik (przy cerze tłustej można aplikować z dodatkiem spirytusu). Taki odwar możemy również pić, szczególnie w okresie jesiennym, by wzmocnić odporność i uchronić się przed chorobą. Pozostałe owoce możemy nałożyć na gazę lub bawełnianą szmatkę i zastosować jako kompres pod oczy. Usuną cienie i worki pod oczami, a do tego nawilżą i napną delikatną skórę.
Jagody jarzębu podnoszą też nawodnienie, elastyczność i sprężystość skóry. Wzmacniają i uszczelniają naczynia krwionośne.
Maseczka z jarzębiny dla cery suchej, zmęczonej, starzejącej się Do rozgniecionych owoców jarzębiny dodajemy kilka kropel oleju migdałowego lub z pestek winogron oraz łyżkę jogurtu lub mleka. Trzymamy około 20 minut, zmywamy letnią wodą. Po takiej kuracji nasza skóra będzie napięta, wygładzona i bardziej elastyczna.
Jeśli któraś z naszych domowych maseczek będzie miała zbyt płynną konsystencję, warto nałożyć ją na złożoną gazę lub płótno.
Każdy, kto robi lub chce robić domowe kosmetyki, powinien wiedzieć, że owocami jarzębiny warto je wzbogacać, szczególnie jeśli mają być przechowywane przez dłuży czas. Oprócz cennych komponentów zawierają one
unikatowy kwas sorbowy, który jest naturalnym nawilżaczem i konserwantem, hamuje więc rozwój bakterii i grzybów, a my możemy się dłużej cieszyć naszymi domowymi wynalazkami.
Jarzębina - właściwości lecznicze
Jarzębina raczy nas niekwestionowanymi
właściwościami leczniczymi. Skutecznie wspomaga leczenie w przeziębieniach, chorobach płuc i uporczywym kaszlu. Zalecana jest przy anemii, awitaminozie, arteriosklerozie i chorobie nadciśnieniowej.
Jarzębina działa odtruwająco, ułatwia i przyspiesza trawienie. Wiedziały o tym już nasze babcie, dodając ją do potraw ciężkostrawnych. Napary z jarzębiny działają moczopędnie, przeciwzapalnie i przeczyszczająco. Wywary z jej owoców zalecane są też przy żylakach.
Dodatkowo, płukanka z jarzębiny do ust pomaga w chorobach dziąseł, a przy bólach reumatycznych i mięśniowych stosowana jest do nacierań.
W stanach zapalnych nerek, schorzeniach wątroby pęcherzyka żółciowego, kamicy nerkowej i żółciowej warto dwa razy dziennie jeść łyżkę suszonych zmielonych owoców popijając obficie wodą.
- Jarzębina ma działanie przeciwmiażdżycowe, przeciwzapalne, oczyszczające, a przy tym wzmacnia odporność - wymienia Anna Szczerba ze sklepu zielarsko-medycznego Centuria. - W sprzedaży posiadamy sproszkowane owoce jarzębiny, ale też w postaci konfitury.
Wszystkie przetwory poza walorami smakowymi posiadają też walory odżywcze. Dlatego polecamy zrobienie prostego, a przy tym pysznego i
zdrowego soku z jarzębiny.
- Kilogram rozgniecionych owoców i pół kilograma cukru zalewamy litrem wody. Gotujemy przez 30 minut. Po tym czasie odcedzamy i już, gotowe - zdradza przepis Magda z Gdańska. - Sok przelewamy do butelek, a owoce możemy wykorzystać w robieniu pysznej konfitury, która sprawdzi się jako zdrowy dodatek do herbaty, jak i dodatek do mięsa. Kuchnia polska zna mnóstwo przepisów na zastosowanie tej rośliny - syropy, marmolady, musy, przeciery, likiery, nalewki, składniki ciast, uzupełnienie smaku serów i wędlin. Każdy znajdzie coś dla siebie. To tylko kilka propozycji, które warto włączyć do jadłospisu w porze jesienno-zimowej (choć nie tylko).Jarzębina - kiedy zbierać?
Wszystkie odmiany jarzębiny są jadalne po przetworzeniu, ich owoce mają podobny skład i właściwości. Zbieramy je nawet do końca listopada. Podobnie jak w przypadku dzikiej róży, przed przymrozkami zbieramy te owoce, które chcemy wykorzystać dla zdrowia lub urody. Po przymrozkach te, które mają cieszyć nasze kubki smakowe - są wtedy słodsze i pozbawione goryczy (zebrane szybciej możemy włożyć na dzień do zamrażalnika). Owoce suszymy rozłożone na płasko lub przechowujemy w chłodnym i przewiewnym miejscu w temperaturze około 0,5 °C w całych baldachach.
Wszechstronne zastosowanie i nieocenione właściwości jarzębu zachęcają do zawarcia bliższej znajomości z tym drzewem i wypróbowania wyżej wymienionych przepisów.
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii. 
Filmy