Osoby cierpiące na choroby reumatologiczne przez miesiące, a nawet lata potrafią borykać się z bólem bez odpowiedniej diagnostyki, podejrzewając w pierwszej kolejności przeciążenie czy pracę w złej pozycji. - Objawy tych chorób są trudne do zniesienia. Pacjenci zgłaszają sztywność wielu stawów, słabiej ruszają się z powodu bólu i wycofują się z aktywności codziennej, bo coś im dokucza, bo ich boli. Co ciekawe, pacjenci czasami w ogóle nie łączą tych objawów z jakimś patologicznym chorobowym stanem - mówi dr n. med. Małgorzata Sochocka-Bykowska, pomorski konsultant wojewódzki w dziedzinie reumatologii, specjalista z Pomorskiego Centrum Reumatologicznego w Sopocie. Dziś obchodzimy Światowy Dzień Reumatyzmu.
tak, w ostatnim czasie
28%
raczej nie, choć muszę iść do specjalisty
7%
Mam wrażenie, że wiele osób kojarzy choroby reumatoidalne wyłącznie z popularnie zwanym reumatyzmem - ze stanem bólowym dotykającym zwykle osoby starsze, który nasila się po mitycznym "przewianiu". Jaka jest rzeczywistość?Dr n. med.
Małgorzata Sochocka-Bykowska: Rzeczywiście, zawsze uważało się, że reumatyzm jest nieuchronną chorobą, dotyczącą wyłącznie osób starszych. Czasami przechodzi, a czasami już jesteśmy na to skazani. Oczywiście trochę jest w tym racji, bo gros chorób reumatologicznych to są choroby zwyrodnieniowe, czyli dotyczące osób po 50. roku życia, a w grupie osób powyżej 60. roku życia nawet 60 proc. pacjentów uskarża się na takie dolegliwości. Oczywiście tacy pacjenci również znajdują się w kręgu naszych zainteresowań, ale chcemy szczególnie znaleźć chorych z dolegliwościami bólowymi, którzy mają zapalne choroby stawów. W takich sytuacjach mówimy również o młodszej populacji.
Reumatolodzy w Trójmieście - znajdź specjalistę prywatnie i na NFZ
Młodzi ludzie cierpią na choroby reumatologiczne?Najczęściej mówimy o pacjentach w wieku 30-40 lat, uczących się lub pracujących, u których rozpoczynają się pierwsze objawy bólowe. Bardzo często tłumaczą to sobie użytkowaniem siłowni lub częstą pracą przy komputerze - w efekcie nic dalej z tym nie robią. Trwa to rok, czy dłużej i niestety ma to później fatalne konsekwencje.
Przy chorobach reumatologicznych najważniejsze jest dotarcie do pacjenta na wczesnym etapie choroby - w tej grupie wyróżniamy reumatoidalne zapalenie stawów, łuszczycowe zapalenie stawów, a także układowe choroby tkanki łącznej. Im później rozpoznamy i dokonamy różnicowania choroby, tym trudniej będzie nam zatrzymać jej postęp. Początkowo mówimy o średnio bolesnych objawach, ale już nawet te moglibyśmy leczyć. Tymczasem proces zapalny coraz bardziej uszkadza stawy i coraz mniej możemy zdziałać przy pomocy terapii. Mija dużo czasu, zanim chory skojarzy, że dolegliwości nie są spowodowane przeciążeniem. Następnie trafia do lekarza, gdzie również mija czas na skompletowanie badań, później umawia się do reumatologa, a tu również kolejki pozostają długie.
Choroby serca największym zabójcą Polaków. Jak rozpoznać zawał?
Gdzie powinniśmy się zgłosić więc w przypadku utrzymującego się bólu czy obrzęku stawu? Lekarz rodzinny powinien skierować nas na dalsze podstawowe badania takie jak OB, CRP czy czynnik reumatoidalny oraz skierować nas do reumatologa. Warto podkreślić, że do lutego 2023 bierzemy udział w programie unijnym wczesnego rozpoznawania reumatoidalnego zapalenia stawów i każdy pacjent, który zauważa niepokojące objawy, takie jak: obrzęk stawu, usztywnienie czy utrzymująca się dłużej bolesność niezwiązaną z urazem, może zgłosić się wraz ze wspomnianymi wynikami badań.
Znaczącą liczbę pacjentów już zdiagnozowaliśmy, ale cały czas jeszcze mamy wolne miejsca. W ciągu dwóch tygodni od telefonu umawiamy na wizyty i realizujemy wszelką diagnostykę. Akcja jest skierowana do pacjentów pracujących w wieku od 18 do 67 roku życia.
Jakich stawów najczęściej dotyczą choroby zapalne?Mówimy przede wszystkim o bólach stawów, dużych - kolanowych czy kręgosłupa, okolicach stawów krzyżowo-biodrowych, ale i drobnych rąk czy stóp. Choroby mają podłoże autoimmunologiczne i cały czas nie do końca wiemy, dlaczego tak się dzieje. Na pewno mówi się, że osoby z obciążeniem rodzinnym, powinny zwracać większą uwagę na obserwację objawów. Wiemy też, że zmiany przyspiesza i nasila palenie papierosów, a częste choroby przyzębia wzmagają zaburzenia autoimmunologiczne - zaczynamy produkować przeciwciała do naszej błony maziowej w stawach i rozpoczyna się proces zapalny.
W Polsce żyje około 400 tys. osób z reumatoidalnym zapaleniem stawów. To może nie są bardzo częste choroby, ale są bardzo dokuczliwe i znacznie ograniczające sprawność pacjentów.
Czy są to zmiany nieodwracalne?Pewnych zmian nie jesteśmy w stanie odwrócić - zwłaszcza mówiąc o niezapalnych zmianach zwyrodnieniowych. Pozostaje nam rehabilitacja i zmiana stylu życia. W przypadku chorób zapalnych, takich jak toczeń, twardzina czy wspomniane reumatoidalne zapalenia, możemy zatrzymać rozwój choroby i skutecznie zapobiec dalszemu postępowi dolegliwości. Stosujemy leczenie farmakologiczne, zatrzymując zapalenie i unikając uszkodzenia powięzi czy ścięgien. W takich wypadkach leczymy przeciwzapalnie, przeciwbólowo i przeciwobrzękowo, ale również stosujemy leki zatrzymujące sam proces autoimmunologiczny.
Zespół cieśni nadgarstka problemem pokolenia klawiatury
Czy zawsze udaje się skutecznie opanować chorobę? Większość pacjentów reaguje na leki, jednak są i tacy chorzy, którzy mimo leczenia wymagają dodatkowego leczenia sterydami i włączenia leków celowanych. To są leki, które działają dobrze immunologicznie, ale muszą być stosowane pod kontrolą, wymagają obserwacji.
Rozpoznanie zapalnej choroby na jej wczesnym etapie wymaga różnicowania z wieloma innymi chorobami, np. zakaźnymi, nowotworowymi itp., które mogą dawać podobne objawy. U jednych choroba ogranicza się do jednego stawu i łatwo możemy opanować ten stan. Część chorych reaguje dobrze na leki, ale choroba, która charakteryzuje się okresami zaostrzenia i remisji, może nadal uszkadzać stawy. Są niestety i tacy pacjenci, u których trudno całkowicie zatrzymać postęp zmian zapalnych.
Jeżeli stawy ulegają poważniejszej degeneracji, to kwalifikujemy do endoproteoplastyki albo do zabiegu usuwającego zapalną błonę maziową - synovectomii. W zaawansowanych stanach chorobowych jest to jedynie rozwiązanie.
Ból jest trudny do wytrzymania?Objawy tych chorób są trudne do zniesienia. Pacjenci zgłaszają sztywność wielu stawów, słabiej się ruszają z powodu bólu i wycofują się z aktywności codziennej, bo coś im dokucza, bo ich boli. Co ciekawe, pacjenci czasami w ogóle też nie łączą tych objawów z jakimś patologicznym chorobowym stanem. Pamiętam mężczyznę, który przyszedł z ogromnym usztywnieniem kręgosłupa i już patrząc na pacjenta, widać, że jest to zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa, a chory mówi, że przychodzi z obrzękiem ręki, a pochylony jest, bo od wielu lat jest kierowcą ciężarówki. W przypadku tej choroby ból może pojawiać się w nocy podczas odpoczynku i chorzy muszą wstać i się poruszać, aby go zredukować.
Jaka jest skala zjawiska?W Polsce żyje około 400 tys. osób z reumatoidalnym zapaleniem stawów. To może nie są bardzo częste choroby, ale są bardzo dokuczliwe i znacznie ograniczające sprawność pacjentów.
Czy obserwują państwo dług zdrowotny spowodowany COVID-19?Pracowaliśmy w trakcie epidemii i obserwowaliśmy często zapalenia stawów związane z zakażeniem wirusem SARS-Cov-2, większą częstość zaostrzenia już wcześniej rozpoznanych zapaleń stawów. Stale trafiają do nas nowi pacjenci, którzy mają objawy zapalnych chorób reumatologicznych - ze stanem zapalnym i obrzękami, które wymagają odpowiedniego rozpoznania i leczenia.
Więcej informacji o programie "Wczesne Wykrywanie Reumatoidalnego Zapalenia Stawów" znajdziemy na
stronie internetowej.
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii. 
Filmy