Co zrobić, gdy musimy poddać się rehabilitacji, a zabiegi są zawieszone? Zdecydowana większość fizjoterapeutów musiała zawiesić swoją pracę - zarówno w placówkach prywatnych, jak i publicznych. Ministerstwo Zdrowia zaleca, by pacjenci, którzy wymagają fizjoterapii, jako że jej zaprzestanie grozi powikłaniami, byli obsługiwani z domu w formie konsultacji online. Z takiej opcji jednak nie każdy może skorzystać, bo nie dla każdego może być ona bezpieczna.
Aktualizacja godz. 10.30
Premier podczas konferencji w środę zapowiedział, że od 4 maja możliwy będzie stopniowy powrót do pracy fizjoterapeutów.
- Ze względu na to, że są to zabiegi bardzo ważne, fizjoterapeuci będą mogli wrócić do pracy - powiedział premier Mateusz Morawiecki.
Epidemia koronawirusa w dużym stopniu ograniczyła dostęp do opieki medycznej - szczególnie mocno dotknęło to fizjoterapeutów. Wszytko wskazuje na to, że jeszcze poczekamy na ich pełny powrót do pracy.
W obecnej sytuacji według zaleceń Ministerstwa Zdrowia rehabilitanci w zasadzie mogą świadczyć tylko teleporady, a bezpośrednio pracować tylko z pacjentami, u których zaprzestanie ćwiczeń grozi poważnym pogorszeniem stanu zdrowia.
- Z uwagi na pandemię utrzymane są czasowe ograniczenia polegające na zaprzestaniu udzielania świadczeń opieki zdrowotnej z zakresu rehabilitacji leczniczej. Wyjątkiem dozwolonym prawnie są sytuacje, w których rehabilitacja jest bezwzględnie wymagana z uwagi na stan zdrowia pacjenta. O tym, kiedy rehabilitacja jest wymagana, decydują fizjoterapeuci - zaznacza Krajowa Izba Fizjoterapeutów.
Praca fizjoterapeutów wymaga bliskiego kontaktu z pacjentami, dlatego w obecnej sytuacji wymagane są szczególne środki bezpieczeństwa, a zabiegi mogą być wykonywane tylko w szczególnych przypadkach - na przykład osób po operacjach.
Według KIF to fizjoterapeuta powinien zdecydować, czy jest konieczność udzielania świadczeń, jednak zabiegi w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia muszą być dodatkowo potwierdzone skierowaniem i kwalifikacją lekarza, natomiast w przypadku usług komercyjnych decyzję podejmuje fizjoterapeuta.
Koronawirus w Trójmieście - wszystkie informacje
Rehabilitacja na odległość
Wielu fizjoterapeutów oferuje już usługi telerehabilitacji lub konsultacji online. Są one dostępne głównie w prywatnych gabinetach, gdyż system NFZ nie przewiduje refundacji takiej formy konsultacji.
- Takie zabiegi przeznaczone są przede wszystkim dla pacjentów ze schorzeniami ortopedycznymi i neurologicznymi. Jest to wygodna forma terapii w okresie rehabilitacji pooperacyjnej, dla osób z niepełnosprawnością ruchową oraz dzieci z porażeniem mózgowym o dowolnym nasileniu. Z chęcią dołączają do telerehabilitacji pacjenci, którzy chcą codziennie angażować się i podtrzymywać wcześniejsze otrzymane pozytywne wyniki terapii - mówi Jakub Łapiński, AZS Centralny Ośrodek Sportu Akademickiego.
Fizjoterapeuci podkreślają, że dostęp do rehabilitacji jest teraz bardziej potrzebny niż kiedykolwiek, gdyż większość osób w ostatnim czasie miała mniejszą aktywność fizyczną, spadła więc ich wydolność, siła mięśniowa, usztywniły się i bolą ich stawy.
- Oczywiście nie każdemu pacjentowi możemy pomóc w stu procentach, ale każda pomoc, nawet minimalna, da pacjentowi komfort psychiczny. To bardzo ważny aspekt w tym trudnym momencie dla społeczeństwa. Pacjenci, którzy przebyli zabiegi operacyjne, jak i ci borykający się z bólami ostrymi lub przewlekłymi narządu ruchu, mogą i mają prawo odczuwać niepokój. Doświadczony fizjoterapeuta może pomóc poprzez edukacje oraz proste rozwiązania, takie, które nie będą stanowić problemu przy wykonywaniu w domowym zaciszu - dodaje Izabela Makowska, Rehabilitacja ALTO.
- Najłatwiej pracuje się z pacjentami, którzy są sportowcami i mieli już do czynienia z rehabilitacją. Tacy pacjenci posiadają już dużą bazę ćwiczeń, które terapeuta może modyfikować w zależności od ich stanu - przyznaje Szymon Marczuk, fizjoterapeuta z R-CITO Poradnia Rehabilitacji.
Często też systematyczna, odpowiednio dobrana aktywność fizyczna jest w stanie przynieść zbawienny efekt.
- Przy małej aktywności fizycznej każdy niewłaściwy ruch może wywołać różne dolegliwości często związane z dużym bólem, dlatego uczymy, jak ćwiczyć w domu w bezpieczny sposób. Każdą dolegliwość warto skonsultować z fizjoterapeutą za pomocą audio bądź wideo, ponieważ to pomoże uniknąć chociażby zbędnych kontuzji - przekonuje Grzegorz Jakubowski, fizjoterapeuta i trener Body&Mind Clinic.
Rehabilitacja w Trójmieście
Jak wyjaśniają fizjoterapeuci, przed terapią online fizjoterapeuta powinien zapoznać się z historią medyczną pacjenta, wyznaczyć cele terapii i ułożyć plan zajęć.
- Ważne jest ocenienie środowiska domowego pacjenta i dobranie odpowiedniego sprzętu w zależności od problemu zdrowotnego pacjenta, takiego jak: mata gimnastyczna, ciężarki, ekspandery, taśmy gumowe. Przy nieobecności tych przedmiotów w domu pacjenta fizjoterapeuci pomogą dostosować do terapii obecne przedmioty gospodarstwa domowego: koce, ręczniki, butelki z wodą, kije - ocenia Łapiński.
- W przypadku pacjentów wymagających zabiegów fizykalnych wypożyczamy urządzenia pola magnetycznego, laser czy urządzenie do elektroterapii, w szczególności przenośne prądy Tens, które bardzo łagodzą ból w ostrych stanach pacjenta - mówi Szymon Marczuk.
Pacjent poprzez wideorozmowę, demonstracje i wskazówki może wykonywać autoterapie w domu, ta jednak nie zastąpi prawdziwej terapii, która wymaga obecności fizjoterapeuty.
- Obserwujemy jednak duże zainteresowanie takimi poradami, które czasami mają na celu tylko zdiagnozowanie pacjenta, o ile to możliwe, i uspokojenie, że problem, z którym się boryka, nie jest aż tak straszny, jak mu się wydaje - dodaje Makowska.
Autoterapia nie dla każdego
Fizjoterapeuci podkreślają, że terapia online nie może być jednak wykonywana w wielu przypadkach. Najtrudniej jest w przypadku pacjentów z dolegliwościami w stanie ostrym, takimi jak rwa kulszowa, neuralgia nerwu trójdzielnego czy dyskopatia w obrębie kręgosłupa szyjnego - w tych przypadkach niestety najlepsze efekty uzyskają pacjenci, którzy pojawią się w gabinecie.
W trudnym położeniu są też pacjenci, którzy nie rozpoczęli jeszcze rehabilitacji, a byli zapisani na wizytę w najbliższym czasie. Wciąż nie wiadomo, kiedy będzie możliwe przeprowadzenie pierwszego badania w "normalnych" warunkach.
Według wcześniej zapowiadanego planu "odmrażania" gospodarki otwarcie gabinetów rehabilitacyjnych miało nastąpić w czwartym etapie. W liście do premiera i ministra zdrowia z 17 kwietnia fizjoterapeuci z Krajowej Izby Fizjoterapeutów apelują o "niedyskredytowanie tego zawodu medycznego przez traktowanie go na równi z piercingiem, kosmetyką czy fryzjerstwem. Zawodami ważnymi, lecz nieratującymi życia i zdrowia".