Od 1 listopada w pakiecie onkologicznym nastąpić mają zmiany: rozszerzy się lista nowotworów, zmieni się skład konsylium oraz zapis dotyczący wystawiania zielonej karty. - To zwykła kosmetyka, udawanie, że coś się dzieje i karmienie chorych złudną nadzieją na zmiany - mówi prof. Jacek Jassem, kierownik Katedry i Kliniki Onkologii i Radioterapii Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego.
Elżbieta Michalak: Szybka diagnostyka i leczenie chorych na raka, zniesienie limitów w finansowaniu świadczeń onkologicznych - cele pakietu są szczytne, ale czy udało się od stycznia zrealizować któryś z nich?Prof. Jacek Jassem: Niestety nie, bo metody, których użyto do wdrożenia pakietu są absurdalne, i zamiast polepszyć, pogorszyły sytuację wielu chorych.
Mówi pan o biurokracji i jej konsekwencjach?
O mnóstwie niepotrzebnych, biurokratycznych procedur, które zawiera pakiet onkologiczny. Najgorsza jest konieczność wypełniania tzw. "zielonej karty", która służy wyłącznie rozliczeniu świadczeń. Pochłania to lekarzom ogromnie dużo czasu i odrywa ich od chorych. Powoduje też konieczność zatrudnienia wielu dodatkowych osób, które muszą ten pakiet obsłużyć: rejestratorów, koordynatorów i innych pracowników administracyjnych.
Na papierze wszystko się zgadza, ale w rzeczywistości wygląda to inaczej. Terminów narzuconych przez pakiet często nie można dotrzymać, dlatego pacjentów trzeba leczyć poza nim.
A co ze zwiększeniem dopływu środków do onkologii? Czy budżet na leczenie chorych na raka wzrósł? Jest odwrotnie - pakiet zabrał pieniądze z onkologii. Przykłady można mnożyć, ale posłużę się jednym, wyceną za hospitalizację pacjenta. Została ona zmniejszona - i słusznie, bo np. w radioterapii była nadużywana i zamieniona na tzw. pobyt hotelowy. NFZ zaoszczędzi na tym w skali roku kilkaset mln zł. Niestety te pieniądze nie wróciły do onkologii. Trafiły w czarną dziurę. NFZ przeznaczył je po prostu na inne cele, choć w onkologii dramatycznie brakuje pieniędzy na nowoczesne i innowacyjne terapie, przyspieszenie diagnostyki czy poprawienie infrastruktury.
Pakiet miał przede wszystkim poprawić sytuację chorych. Coś się zmieniło na lepsze?Niestety przeciętny chory niewiele na tym skorzystał. Przede wszystkim wielu z nich, ze względu na ograniczenia formalne, w ogóle nie może wejść do pakietu. Absurdem jest też kolejny przepis, to, że diagnostykę w pakiecie onkologicznym może uruchomić tylko lekarz POZ. Czyli jeżeli chory przyjdzie do lekarza specjalisty, choćby onkologa, to ten nie może mu założyć zielonej karty i rozpocząć diagnostyki, nawet jeśli nie ma wątpliwości, że chory ma raka. Wtedy zdezorientowany chory musi wrócić po tę kartę do lekarza POZ... I tak biega od gabinetu do gabinetu, więc jak to ma przyspieszać ten proces?
A czy terminy są dotrzymywane? Zgodnie z założeniami, od momentu zgłoszenia się do specjalisty wskazanego przez lekarza rodzinnego do postawienia diagnozy nie powinno minąć więcej niż 9 tygodni.Na papierze wszystko się zgadza. Ale w rzeczywistości wygląda to inaczej. Terminów narzuconych przez pakiet często nie można dotrzymać, dlatego pacjentów trzeba leczyć poza nim. W niektórych nowotworach terminowe rozpoczęcie leczenia jest bardzo istotne i ściśle określone. Ale np. w raku gruczołu krokowego, przed rozpoczęciem radioterapii chory często przez kilka miesięcy otrzymuje leki hormonalne i formalnie przekroczony zostaje termin rozpoczęcia leczenia, ze wszystkimi konsekwencjami. Takie sytuacje można mnożyć. Ten pakiet jest przykładem myślenia życzeniowego - byłoby zbyt proste, gdyby to, co jest zapisane w ustawie zmieniało wszystko na lepsze, jak za dotknięciem czarodziejskie różdżki.
Jeśli pacjent nie może być objęty pakietem, to czas jego diagnostyki automatycznie się wydłuża.
Czy pacjent, który posiada zieloną kartę krócej czeka na badania?Jeśli chory miał szczęście i wszedł do pakietu, to ma prawo do szybkiego wykonania badań i rzeczywiście wszyscy starają się je wykonać błyskawicznie. Inaczej niemożliwe byłoby rozliczenie diagnostyki i leczenia. Niestety dalej nie działa to już tak dobrze. Bo kiedy po trzech miesiącach trzeba mu zrobić badania kontrolne, znów ląduje na końcu kolejki. Ale najważniejsze jest to, że kołdra jest zbyt krótka, jeśli więc komuś przyspiesza się leczenie, to ktoś musi poczekać na nie dłużej.
Chce pan powiedzieć, że na pakiecie tracą pacjenci, którzy z jakiegoś powodu są poza nim?Jeśli pacjent nie może być objęty pakietem, to czas jego diagnostyki automatycznie się wydłuża. Czeka on w ,,normalnej" kolejce, a świadczenia dla niego są limitowane. Ale zdarzają się też sytuacje, kiedy rezygnujemy z zielonej karty.
Wyrzucacie ją do kosza i zaczynacie leczenie na własną rękę? Czasem jest tak, że wcześniejsze konsylium, które często odbywa się poza kliniką, ustali plan leczenia, który uważamy za niewłaściwy. Często dysponujemy na przykład dodatkowymi informacjami, które podczas konsylium nie były jeszcze znane. A w pakiecie jest zapis, że nie można zmienić raz podjętej decyzji. Bywa też tak, że pacjent nie chce leczyć się tam, gdzie został skierowany, a to jest w pakiecie "sztywne" - chory może na leczenie trafić tylko tam, gdzie mu wskazano. Na to, że kłóci się to z jego podstawowym prawem do wyboru miejsca leczenia, jakoś nie zwrócono uwagi. To rodzi kolejne nonsensy. Niedawno trafił do mnie chory na raka tarczycy, który został skierowany na oddział chirurgiczny, w którym nigdy nie wykonano takiej operacji. Inna sytuacja - choremu z Gdańsku każe się leczyć w Gdyni, zmuszając go do codziennych dojazdów. Nic dziwnego, że pacjenci się buntują i coraz częściej nie przyznają do posiadania kart.
Niedawno trafił do mnie chory na raka tarczycy, który został skierowany na oddział chirurgiczny, w którym nigdy nie wykonano takiej operacji. Nic dziwnego, że pacjenci się buntują i coraz częściej nie przyznają do posiadania karty.
Mówi pan, że pacjenci często są odsyłani na leczenie do szpitali, które nie mają doświadczenia w leczeniu nowotworów. Czy w Trójmieście doszło już do jakichś błędów lekarskich?Mamy już takie przypadki, które są na granicy błędu lekarskiego. Przyczyniła się do tego także niefortunna i niezrozumiała decyzja urzędu marszałkowskiego o wcieleniu Wojewódzkiego Centrum Onkologii w struktury szpitali marszałkowskich. Znacząco pogorszyło to sytuację chorych na nowotwory w Trójmieście, bo zamiast trafiać do specjalistycznych klinik, kierowani są do ośrodków, które mają znacznie mniejsze doświadczenie.
Ministerstwo Zdrowia opublikowało na swojej stronie internetowej informację na temat zmian w pakiecie onkologicznym, wchodzących w życie od 1 listopada br. Może będzie lepiej?
Niestety proponowane zmiany nie usuwają głównych wad pakietu. Ktoś sobie po prostu przypomniał o jakimś nowotworze, ktoś zauważył, że jeśli chory ma białaczkę, to nie potrzebuje konsultacji z chirurgiem czy radioterapeutą, ktoś zrozumiał, że nie trzeba zielonej karty wypełniać w trakcie wizyty chorego, a można to zrobić w ciągu trzech dni. To wszystko drobiazgi, które niczego nie zmienią.
Czy w ogóle jest szansa na poprawę sytuacji chorych na nowotwory? Jak osiągnąć cele, które założono w pakiecie?
Oczywiście, że tak. Trzeba zasadniczo zmienić pakiet onkologiczny tak, by spełniał swoje cele, których nikt nie kwestionuje. Wystarczyłaby jednozdaniowa ustawa, mówiąca o tym, że chory z podejrzeniem lub rozpoznaniem nowotworu ma prawo do bezlimitowych świadczeń. I na tym można by skończyć. Do tego należałoby sporządzić akt wykonawczy, w którym znalazłby się wymóg zaznaczenia takiego chorego w systemie i skierowania go na szybką ścieżkę diagnostyki i leczenia. I tyle, nie trzeba tu tworzyć tej koszmarnej biurokratycznej otoczki, która niweczy jego cele. Niezależnie od tego konieczna jest znacznie głębsza reforma systemu walki z rakiem, oparta na
polskim "Cancer planie", który od roku leży w szufladach ministerstwa zdrowia. Ale to jest temat na odrębną rozmowę.
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii. 
Filmy